Nieuwe Nederlandse Grondwet

Het logboek bevat berichten over opmerkelijke ontwikkelingen bij  de totstandkoming van de Nieuwe Nederlandse Grondwet

maandag 21 december 2020                       Utopia / Ideale wereld

• De wereldbevolking beseft dat het Bestaan een mysterie is.
• De wereldbevolking koestert geen op de mens gelijkende (antropomorfe) ideeën over een Bovenwerelds Bestaan.
• De wereldbevolking beseft dat er geen Voorzienigheid is.
• De wereldbevolking kent geen godsdiensten.
• De wereldbevolking beseft dat zij zich in een onverschillig universum bevindt.
• De wereldbevolking beseft niet de schuldige te zijn van het Lijden in de wereld.
• De wereldbevolking houdt rekening met de eindigheid van de Aarde.
• De wereldbevolking draagt zorg voor de aarde en voor alles wat daarop leeft.
• De wereldbevolking erkent de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap.
• Er is alom parlementaire en directe democratie en er is alom vrijheid van meningsuiting.
• Oorlogen zijn uit den boze. Er is een wereldregering.
• De productiemiddelen zijn gemeenschapsbezit.
• De mensen hebben een basisinkomen.
• Er is geen overbevolking.
• Er is onafhankelijke rechtspraak.
• Er bestaat geen doodstraf, wel levenslange afzondering.
• Genotsmiddelen worden met mate gebruikt.
• Er is misdaadbestrijding.
• Kunsten, sporten, wetenschappen , technologie en filosofie worden beoefend.
• Opvoeding, vorming, onderwijs, opleidingen worden verzorgd.
• Er is geestelijke en lichamelijke gezondheidszorg.
• Mensen, die uitzichtloos lijden of hun leven voltooid achten, mogen hun leven beëindigen.
• Er is humor. CS

—————————————————————-

donderdag 10 december 2020      EU-lidmaatschap in de Grondwet
De twee werkgeversorganisaties in Nederland, VNO-NCW en MKB-Nederland)  pleiten voor verankering van het EU-lidmaatschap in de Nederlandse Grondwet. Ook de politieke partij D66 is daarvoor.  Meer dan twintig andere EU-lidstaten hebben zo een verankering in hun grondwet. Onder deze lidstaten vallen België, Duitsland, Frankrijk en Italië. Nederland, één van deze oprichters van de EU, heeft dat niet. Beide werkgeversorganisaties stellen dat de EU, behalve dat zij een belangrijke markt is,  ook voor democratische waarden staat. Daarom hun pleidooi. CS
———————————————–

maandag 7 december 2020       Verbetering van ARTIKEL 1
Veelvuldig bekroond schrijver van kinder-, jeugd- en volwassenen- literatuur, dichter, scenarioschrijver en kunstenaar Ted van Lieshout (1955, Theodorus Adrianus) heeft kritiek op de formulering van ARTIKEL 1 van de Nederlandse Grondwet.  Dat handelt over het gebod van gelijke behandeling en het  verbod van discriminatie. Van Lieshout komt met een voor hem betere tekst in zijn betoog in de Volkskrant van vandaag (pagina 20 Opinie & Debat).  Zijn verbetering houdt een onderscheid en een gradatie van waarden in: primair mag een mens in Nederland zijn wie hij is (man, vrouw, homo, hetero, gekleurd, oud, jong, etc.) en deze waarde geldt absoluut ;  secundair mag een mens in Nederland denken wat hij wil  (protestant, katholiek, mohammedaan, niks, rood, groen, etc.) en deze waarde geldt relatief (alle gedachtestelsels kunnen bekritiseerd worden).

Ik kan mij vinden in dat onderscheid en die gradatie. Het liefst zou ik evenwel willen dat in Artikel 1  de erkenning van de inherente waardigheid van alle Nederlanders en al hun onvervreemdbare rechten  –  in de geest van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens  – wordt opgenomen.  CS

——————————————————————

zaterdag 5 december 2020    Oneerlijk?
Moslims hier willen af van Mohammed-cartoons en krijgen niet hun zin. Zwarte Nederlanders willen af van Zwarte Piet en krijgen wel  hun zin. Meten wij met twee maten? Dit vraagt de socioloog en journalist Herman Vuijsje zich af in zijn artikel in de NRC  van gisteren (pagina Opinie 19) dat als ondertitel heeft: “Waarom zijn Nederlanders bereid de ene gekwetste minderheid tegemoet te komen en de andere niet?”.  CS
———————————————

vrijdag 27 november 2020     Verantwoorde islamofobie
Ook de politieke partij Groen Links (fusiepartij sinds 1990 van PPR, PSP, CPN en EVP) maakt zich op voor de verkiezing van de Tweede Kamer der Staten-Generaal komend voorjaar.  De partij heeft daarvoor de 26-jarige moslima Kauthar Bouchallikht op haar kieslijst geplaatst. Zij is vice-voorzitter van een koepelorganisatie van  33 islamitische jongerenclubs uit 20 Europese landen. Deze koepelorganisatie wordt in verband gebracht met de Moslimbroederschap, destijds opgericht met het doel  de islamitische wetgeving te introduceren. Bouchallikht zegt niets te maken te hebben met het gedachtengoed van de Moslimbroederschap en voor radicale gelijkwaardigheid te staan. Het maakt haar niet uit wat iemands gender, seksuele geaardheid of kleur is.

Bouchalllikht heeft het over radicale gelijkwaardigheid en betrekt deze op sekse en kleur. Zij heeft het niet over totale gelijkwaardigheid. Zij betrekt gelijkwaardigheid niet op godsdienst en al helemaal niet op godloosheid, in casu het agnosticisme en het atheïsme.

Totale gelijkwaardigheid zou in de Nieuwe Nederlandse Grondwet tot uitdrukking moeten komen met verwijzing naar de préambule van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Daarin wordt overwogen “dat  erkenning  van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap grondslag voor de vrijheid en gerechtigheid en vrede in de wereld” is. Deze  overweging dient door de filosofie geduid te worden, gegeven de vooralsnog onpeilbare oorsprong van de mens en de zekerheid van het einde van de aarde.

Het opnemen in de Grondwet van de totale gelijkwaardigheid zou een bescherming van onze democratie betekenen. Het meeliften met onze democratie door de in wezen niet-democratische bewegingen, zoals de Moslimbroederschap, zou je er mee beletten. Nu maken deze bewegingen gebruik van onze volwaardige democratie, om straks de zaak naar zich toe te trekken, zodra zij “democratisch” de meerderheid hebben verkregen.

(Zie de artikelen in de Volkskrant van afgelopen dinsdag (pagina 12), getiteld “Bouchallikht: ik sta voor radicale gelijkwaardigheid” van Raoul du Pré, en “Geheimzinnigheid belemmert zicht op broederschap” van Rob Vreeken.)  CS
———————————————————————————————-

maandag  16 november 2020     Onbarmhartige werkelijkheid
Mij trof het zinnetje: “De  mens is alleen, in een verder onverschillig universum”. Dit zinnetje  sprak Daan Roovers (Denker des Vaderlands in 2019  / 2020) uit in een recente lezing en schreef dat op in een essay in de Volkskrant van afgelopen vrijdag (pagina V18 en V19) onder de titel “Leven als een monnik”.  Roovers bracht hier de huidige pandemie COVID-19 in verband met de roman De pest van Albert Camus. In deze roman laat de schrijver, aldus Roovers, de zinloosheid en de betekenisloosheid  zien, die mensen kunnen ervaren als zij volledig overgeleverd zijn aan zichzelf en hun nabije omgeving. Een kale, onbarmhartige werkelijkheid, die ook in Camus’ essay De mythe van Sisyphus wordt gethematiseerd.

Het is de taak van de filosofie de kale, onbarmhartige werkelijkheid te benoemen. Het is aan ons mensen om met deze werkelijkheid te leren leven.  Vrome praatjes zijn niet meer van deze tijd.  CS

—————————————————————–

woensdag  4 november 2020      Bespottelijk
In zijn wekelijkse column in de Volkskrant onder de naam BEWERINGEN & BEWIJZEN schrijft Max Pam vandaag (pagina 26) onder de titel “Opmerkingen over de chaos”  over de bij herhaling geventileerde opvatting van onze terreurdeskundige Beatrice de Graaf: de terreuraanslagen in naam van Allah is het werk van enkelingen. Maar Max Pam ziet haar uitspraken als prietpraat. “De achterliggende agenda bij mevrouw De Graaf getuigt ervan dat zij religie uit de wind wil houden”. Maar religie is echt de boosdoener, zijnde “een stelsel van onbewezen aannames en moraliteiten”, aldus Max Pam.

Het is ontegenzeggelijk dat de hedendaagse religies nog steeds waanideeën koesteren en nog steeds bespottelijke voorstellingen er op na houden. Het is aan de tijd om dat aan de religies duidelijk te maken en om daar tegen in te gaan. Vanuit onze positie van betrekkelijk weten (en onze positie van niet-weten) moeten we de wereld, het leven, en ons zelf duiden. Van daar uit moeten wij onze grondwet samenstellen.  CS

————————————————————–

dinsdag 27 oktober 2020          Nieuwe grondwet voor Chili
Afgelopen zondag  hebben Chilenen bij referendum voor een nieuwe grondwet gekozen,  op te stellen door 155 burgers . Deze nieuwe grondwet komt in de plaats van de huidige, die uit de tijd van de militaire dictatuur in de laatste decennia van de vorige eeuw stamt.  CS
—————————————————–

maandag 26 oktober 2020      “Euthanasie is gelegitimeerde doodslag”
In een lezing op een congres in 2017 zegt de procureur-generaal van het Openbaar Ministerie – Rinus Otte, die euthanasie in zijn portefeuille heeft – dat euthanasie gelegitimeerde doodslag is. Hij zegt ook dat het recht superieur is aan de andere wetenschappen, ook de geneeskunde. Ook zegt hij dat er soms artsen zijn die zich verheven voelen boven het recht, maar dat ze dat beslist niet zijn.

In augustus  2019 krijgt Rinus Otte de kous op de kop van de Hoge Raad, het hoogste Nederlandse gerechtsorgaan: de door Otte van moord beschuldigde arts, die euthanasie had uitgevoerd bij een diepdemente patiënte, wordt door de Hoge Raad volledig vrijgesproken (“de arts heeft zorgvuldig gehandeld; de arts had de ruimte de wilsverklaring zelf te interpreteren; de arts mocht een slaapmiddel toedienen;  de arts hoefde geen bevestiging te vragen van de wilsonbekwame patiënt”). Ook stelde de Hoge Raad dat de rechter zich in deze terughoudend moet opstellen. (Zie de terugblik van de desbetreffende verpleeghuisarts Marinou Arends in de Volkskrant van het afgelopen weekend, pagina 8-11 zaterdag).

Wat wordt er in Nederland – met name in de Christelijke hoek – nog onvolwassen / kinderlijk over Leven en Dood gedacht! Wat zou het voor verantwoorde euthanasie een zegen zijn, als alle hedendaagse Christelijke politieke partijen voorlopig geen regeringsverantwoordelijkheid dragen! (Zie ook dit Logboek de dato 1 september 2019, 26 april 2020 en 30 mei 2020.)   CS
———————————————–

dinsdag 20 oktober 2020                                          Samuel Paty
Journalist en schrijver Erdal Balci verwijt ons,  West-Europeanen, dat wij niets te maken willen  hebben met die eeuwenoude en nog steeds gaande strijd binnen de islam (“vijandschap tegen rede” versus “vrije interpretaties van de heilige geschriften”), terwijl de demografie van West-Europa een andere is dan die van vijftig jaar geleden. “De islamitische wereld is met haar kwesties, haar oorlogen, haar taboes en manier van afrekenen onderdeel van het hedendaagse Europese leven.” Aldus Erdal Balci in zijn column, getiteld: “Europeaan is partij in oude islamitische kwesties” (de Volkskrant van 20 oktober 2020, pagina 28, geschreven naar aanleiding van de recente moord op de leraar Samuel Paty in Parijs).

Ja, wij moeten met onze hedendaagse (“ Westerse”) filosofie ons bemoeien met die (”Oosterse”) theologische strijd binnen de islam en afstand nemen van beweringen die echt niet meer kunnen. Ik denk nu aan de volgende wijsgerige gedachte van Albert Camus: “De openlijk erkende onwetendheid, de afwijzing van het fanatisme, de grenzen van de wereld en de mens, een bemind gezicht en tenslotte de schoonheid, daarvoor kiezen wij partij en sluiten wij ons aan bij de Grieken”.   CS

—————————————————————–

woensdag 7 oktober 2020       Te gek
“Emma was  te goed om te sterven en veel te slecht om te leven: Niemandsland.  Ze smeekte de artsen er een einde aan te maken. Die overlegden met elkaar en weigerden: de wet eiste nog wat meer pijn en meer ademnood”. Dit schreef acteur Joost Prinsen (78) over zijn in het begin van dit jaar overleden echtgenote. (Passage in HET GROTE  VERHAAL in het Designnummer oktober 2020, de magazine-bijlage van de NRC van het afgelopen weekend.)

In wat voor wereld leven wij hier eigenlijk?   CS
————————————————————————

woensdag 30 september 2020     Gesubsidieerd antisemitisme en racisme
“Want wist u dat u persoonlijk betaalt voor een van de meest antisemitische en racistische organisaties in de wereld? Ik heb het over de Turkse Grijze Wolven. Die in Nederland nog steeds subsidie krijgen ‘voor integratie’.  En wat dacht u van het antisemitische gif dat Nederlandse kinderen en jongeren met een islamitische achtergrond wekelijks binnenkrijgen onder het mom van ‘godsdienstvrijheid’.  De AIVD bericht jaarlijks over “salafistische aanjagers” in moskeeën die “structurele onverdraagzaamheid, intimidatie en/of intolerantie bevorderen” jegens onder andere Joden”. “ Aldus Zinhi Özdil in zijn column in de NRC van het afgelopen weekend (pagina 012 Opinie & Debat).

Wordt het nu niet eens echt tijd om de schop te zetten in Artikel 23 van onze Grondwet? Dat artikel gaat over de vrijheid van met gemeenschapsgelden betaalde onderwijs in Nederland. In dat onderwijs gelden de Rechten van het Kind.   CS
————————————————–

woensdag 23 september 2020       Geef de Ander de ruimte!
“Als jezelf vindt dat iets niet kan vanuit jouw religieuze overtuiging, werp dan geen blokkade op voor die mensen die het wel willen. Je hoeft geen euthanasie te vragen, je hoeft niet om een abortus te vragen. Zij kunnen er voor kiezen om het op een andere manier op te lossen. Maar geef de ruimte aan mensen die er wel op een goede, zorgvuldige manier gebruik van willen maken.” Aldus vertrekkend D66-kamerlid Pia Dijkstra aan het eind van haar interview in de Volkskrant van gisteren, pagina 2 en 3. Dijkstra heeft de Donorwet op haar naam staan. Twee maanden geleden heeft zij het wetsvoorstel over Voltooid Leven ingediend. Dit voorstel lijnt met de gewenste pil van Drion (rechtsgeleerde die bijna dertig jaar geleden met zijn voorstel kwam).   Pia Dijkstra is vanuit christelijke hoek beschimpt en beledigd.   CS
———————————————————————

vrijdag 11 september 2020      Atavisme
“Zo kan God het nooit bedoeld hebben”. Zo schrijft Gert-Jan Segers, leider van de politieke partij ChristenUnie. Dat je het heden ten dage in Nederland nog in die termen zo over God kunt hebben. Alsof God een groot mens is. Zo naïef. (Zie de Volkskrant van vandaag, pagina 4.)  CS
——————————————————————–

maandag 31 augustus 2020     Zwart én Wit
Orville Breeveld (41), Afrikaanse Surinaamse Nederlander met roots in Ghana,  heeft in de NRC van dit weekend een verhaal, getiteld “Slavenhandel was niet een exclusief wit bedrijf” (pagina’s 06 en 07 Opinie & Debat). Zijn ouders vertelde hem vroeger over de wreedheden op de slavenschepen en de plantages in Suriname. Breeveld dook nadien in de lange, gevarieerde geschiedenis van Afrika (zeer gevarieerd, duizenden jaren oud, her en der zeer ontwikkeld), dook ook in de archieven en stelde vragen over de rol van Afrika aan diverse mensen van Ghanese, Nigeriaanse en Afro-Surinaamse komaf. Hij stiet daarbij op grote schaduwkanten in Afrika. Breeveld: “Koninkrijken als Ghana, Songhai en Dahomey werden oppermachtig, maar kenden diverse oorlogen. En al in de vroegste eeuwen van het eerste millennium verkochten de leiders van de heersende rijken hun verslagen tegenstanders aan andere Afrikaanse en Arabische handelaren”. Mensen in onder andere Benin, Nigeria en Ghana zijn zich momenteel volgens Breeveld bewust van de rol van Afrika in de slavenhandel.

Met Orvile Breeveld ben ik het eens dat we héél het verleden, links en rechts,  onder ogen moeten zien.  CS
————————————————————————

maandag 24 augustus 2020     Nog eens op een rijtje
*We zijn meestal bezig met de dingen van de dag.
*We denken in de regel niet na over de mysterieuze oorsprong van de mensheid in het verre verleden.
*We denken in de regel niet na over de eindigheid van de mensheid in de toekomst.
*Velen van ons geloven in een Voorzienigheid.  Dat biedt troost. Velen van ons geloven niet.
*Wij allen leven op de aarde zonder Voorlichting: zoek het maar uit.
*Ons kenvermogen is beperkt en gebrekkig.
*Wij leven in verschillende dimensies, zoals die van waarheid, goedheid, schoonheid, kunst,  liefde,  sport,  lijden, humor, etc.   CS
—————————————————–

maandag 10 augustus 2020    Lijden
“We zijn vaak ontzet over het lijden in het leven. Maar eigenlijk zouden we verbaasd moeten zijn en ontzag moeten voelen voor het feit dat zoveel mensen psychisch gezond zijn. Vier op de vijf mensen zijn het grootste deel van de tijd gelukkig. Dat is best een wonder.” Dat is de slotzin van de Amerikaanse hoogleraar evolutionaire geneeskunde  Randolph M.Nesse in zijn interview met de Volkskrant van het afgelopen week (pagina 28 en 29 WETENSCHAP) , getiteld Functioneel verdrietig. Nesse stelt dat stemmingen zoals angst en somberheid nuttig zijn, omdat deze emoties ons helpen pijnlijke situaties zo goed mogelijk uit te buiten. Angst en  somberheid zijn namelijk symptomen van problemen, niet de problemen zelf. Deze laatste moeten doorgesproken worden. Dat biedt vaak een uitweg.

Het lijden hoort bij het leven.  CS
—————————————————————

vrijdag 31 juli 2020       Wijsheden

Homo homini lupus  (De mens is een wolf voor de mens.)  Titus Maccius Plautus  (250 v.Chr.-184 v.Chr.)
Homo homini Deus (De mens is God voor de mens.) Caecilius Statius (220 v.Chr.- 168 v.Chr.)
Homo res sacra homini (De mens is heilig voor de mens.) Lucius Annaeus Seneca (4 v.Chr. – 65 n. Chr.)    CS

———————————————————————–

zondag 26 juli 2020     “We the People….”
De Britse historicus Jonathan Israel (1946) heeft opnieuw een vuistdik  boek geschreven. Dit boek is ook nu weer in het Nederlands vertaald en wel onder de titel Lopend vuur – Hoe de Amerikaanse revolutie de wereld in vlam zette. 1775-1848. Een paar jaar geleden schreef Israel drie even dikke boeken, getiteld: DE REPUBLIEK, 1477-1806 (gaat over ons land); DE JODEN IN EUROPA, 1550-1750; RADICALE VERLICHTING Hoe radicale Nederlandse denkers het gezicht van onze cultuur voorgoed veranderden. Nu dus zijn boek over de Verenigde Staten, de periode waar in het begin de onafhankelijkheidsoorlog met Groot-Brittannië  (1775-1783) werd gevoerd,  de onafhankelijkheidsverklaring tot stand kwam (1776), de Grondwet van de Verenigde Staten van kracht werd (1787). Israel wijst op de intellectuele achtergronden van de Amerikaanse hoofdrolspelers in dat drama. Er waren daar destijds twee stromingen: enerzijds mensen als George Washington, John Adams, Alexander Hamilton, die huiverig waren voor al te veel invloed van het gewone volk, en anderzijds mensen als Thomas Jefferson en Benjamin Franklin, die aanstuurden op vergaande democratie, secularisatie en universele mensenrechten. Deze laatste groep Amerikanen heeft zijn stempel op  het geheel weten te drukken, waardoor Amerika een voorbeeld werd voor de rest van de wereld. Geen al te grote successen overigens aldaar. In Nederland namen eind achttiende eeuw de conservatieve prinsgezinden, gewapenderhand  te hulp geschoten door de Pruisische koning,  de macht over van de democratische patriotten. (Zie het artikel in de Volkskrant van afgelopen vrijdag, pagina V7, getiteld “Ideeën zijn belangrijk, maar kanonnen ook”.)   CS
——————————————————

zaterdag 18  juli 2020      Voltooid Leven-Wet
Gisteren, vrijdag 17 juli,  heeft Pia Dijkstra (D66) haar wetsvoorstel over voltooid leven ingediend bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel houdt in dat  het wettelijk is toegestaan dat – ook niet zieke – ouderen van 75 jaar en ouder om hen moverende redenen hun leven kunnen beëindigen. De Raad van State gaat zich nu  buigen over dit wetsvoorstel en hierover adviseren. Eind 2016 had Dijkstra al het concept initiatiefwetsvoorstel Waardig Levenseinde ingediend. Ook eind 2016 was het toenmalige Nederlandse kabinet (Rutte 2) in een kabinetsbrief met het voorstel gekomen om aan ouderen, die hun leven voltooid, ondraaglijk en uitzichtloos achten, het wettelijke recht te geven om dat leven te beëindigen. CS
———————————————–

vrijdag 17 juli 2020       Radicale Verlichting
“De Verlichting daarentegen – op Europees en wereldniveau – zette niet alleen de aanval in op de wortels van de Europese cultuur in het sacrale, de magie, het koningschap en de hiërarchie, waarbij alle  instellingen en ideeën werden geseculariseerd, maar wierp ook doelgericht (intellectueel en ook ten dele in de praktijk) alle rechtvaardiging omver voor de monarchie, de aristocratie, de ondergeschiktheid van de vrouw aan de man, het kerkelijk gezag en de slavernij en ze stelde daarvoor de beginselen van universaliteit, gelijkheid  en democratie in de plaats. Dat betekent dat de Verlichting van een andere orde was dan de Reformatie als het gaat om haar belang voor het ontstaan van de moderne wereld(….).” Passage in het WOORD VOORAF van Jonathan I. Israel in zijn boek RADICALE VERLICHTING / Hoe radicale Nederlandse denkers het gezicht van onze cultuur voorgoed veranderden.
Onomkeerbaar proces? Spoedige voltooiing te verwachten?  CS
—————————————————————————————————————-

dinsdag 7 juli 2020    Burgerraden, de toekomst
Emmanuel Macron (1977), president van de vijfde Franse republiek, gaat  98% van de 149  aanbevelingen van de Convention Citoyenne pour le Climat (een via loting samengestelde burgerraad voor het klimaat) voorleggen aan het parlement c.q. er een referendum over organiseren. De 149 klimaat-aanbevelingen liggen op het gebied van onder meer de landbouw, de bouw, de natuurbescherming, het consumentengedrag, de verantwoordelijkheid van bedrijven,  het noemen van het milieu in artikel 1 van de Franse grondwet. Macron wil  burgerraden, zoals die voor het klimaat,  een integraal onderdeel maken van de Franse democratie. Hij vindt  de deliberatieve democratie , waarvan hier sprake is, geen bedreiging voor de parlementaire democratie, maar een aanvulling en een verrijking. Veel kennis, creativiteit en verantwoordelijkheidsgevoel in de samenleving wordt hier aangeboord. ( Zie het artikel Laat burgers politici helpen: organiseer een burgerberaad, geschreven door Daan Roovers en Eva Rovers in de NRC van het afgelopen weekend, pag. 04 en 05 Opinie & Debat.)   CS
————————————————–

zaterdag 4 juli 2020      Zwart-Wit
In zijn essay in de NRC van het vorige weekend (pag.04 en 05 Opinie & Debat) plaatst de Britse filosoof John Gray (1948)  de momentele, wereldwijde, antiracistische  beweging Black Lives Matter in de lijn van vroegere, wereld verbeterende bewegingen, zoals de beweging van de millenaristen / de chiliasten in de late middeleeuwen,  de beweging  van de bolsjewieken en de beweging van de maoïsten in de vorige eeuw. Gray verwijt de momentele antiracistische beweging alleen maar te willen breken, maar geen ideeën heeft voor de toekomst. Weg met de politie en alles komt vanzelf goed, dat is het wel zo een beetje. Hij schrijft: “Nu de antiracistische beweging naar delen van Europa en het VK overslaat, lijkt duidelijk dat dit geen storm is die wel weer overwaait. Net als in de VS hebben woke  activisten hier nauwelijks tot geen omlijnd programma. Ze willen domweg het einde van de oude orde. De uitbarsting waarvan wij getuige zijn zal misschien in herinnering blijven voortleven van een bepalend moment in de ondergang van het liberale Westen. Het is misschien tijd om te bedenken hoe we de nog resterende enclaves van vrij denken en vrije meningsuiting kunnen versterken, zodat ze een kans op overleven hebben in de lege en meedogenloze wereld die op komst is”.

Ja, vrijheid van denken en van meningsuiting! Ja, tegen zwart-wit denken! Ja, (maar bovenal)  respect voor een ieder over en weer! De eerbiediging van de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap. (De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, New York,  1948). CS
—————————————————–

dinsdag 30 juni 2020       Levensmoe?
Het leven moe zijn. Dat hoort niet. Doorgaan tot het bittere einde. Op weg naar Albert Heijn kwam ik vanmorgen een  oude, gekrompen, schuifelende vrouw tegen, begeleid door een  jong meisje.  CS
———————————————————————-

woensdag 24 juni 2020        Geen Voorzienigheid
In het kader van de huidige coronacrisis schreef Ralf Bodelier (theoloog en filosoof) in de Volkskrant van afgelopen zaterdag op pagina Opinie  18 en  19 het artikel Dit is geen Straf van de natuur. Daarin stelt hij: “De natuur verdient geen goddelijke status. Ze beschikt niet over een moraal en denkt niet over de mens na. Laat staan dat ze ons straft of corrigeert”.

Dit zo zijnde (er is geen Voorzienigheid, jammer!) staat de mens er zelf voor.  Dit besef verwoorden in de Nieuwe Nederlandse Grondwet?    CS
—————————————————————

zaterdag 20 juni 2020       Te veel
Op de huidige aarde worden te veel kinderen geboren. Op de huidige aarde worden te veel bejaarde mensen te lang in leven gehouden. Op de huidige aarde wordt over de geschiedenis van de mensheid te veel gedacht in termen van duizenden in plaats van miljoenen en miljarden jaren. Een aangepaste instelling ligt voor de hand.  CS
——————————————————–

dinsdag  16 juni 2020             Lichte zijden
Er is wetenschap. Er is kunst. Er is technologie. Er is wijsbegeerte. Er is sport. Er is  “erkenning van de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap”. Er is humor. CS
—————————————–

vrijdag 12 juni 2020     Donkere zijden
Het christendom met zijn inquisitie. Het nazisme met zijn holocaust. Het kapitalisme met zijn slavernij.  Het communisme met zijn goelag archipel. De islam met zijn IS.  CS
——————————————————

dinsdag 9 juni 2020      Verdwazing
“Aanwijzingen dat de agent die Floyd om het leven bracht racistische motieven had, zijn er nog niet, terwijl dat in een rechtsstaat geen onbelangrijk detail is.” Dit is de slotalinea van de column van Daniela Hooghiemstra in de Volkskrant van vandaag (pag.24), getiteld “Symbool van onderdrukking”. Zij heeft het over de huidige beroering Black Lives Matter. Zij merkt op dat in het tijdperk van sociale media onrecht razendsnel kan verbroederen, maar ook verdwazen. CS
————————————————–

zaterdag 30 mei 2020    Schriftelijke wilsverklaring is voldoende
Het staat NIET in de wet van 2001 (de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding) dat euthanasie op basis van een verzoek dat vooraf in een schriftelijke wilsverklaring is neergelegd, alleen kan worden uitgevoerd als betrokkene daarnaast verklaart nog steeds achter dat verzoek te staan in de tijd dat het zover is. Een actueel verzoek is – naast die schriftelijke verklaring –  derhalve niet nodig. Dit schrijft Govert den Hartogh, emeritus-hoogleraar ethiek aan de Universiteit van Amsterdam, in zijn artikel in de NRC van 28 mei (pag. Opinie 19) over het arrest van de Hoge Raad over een euthanasie bij een diep-demente patiënt op 21 april 2020. De mening van Den Hartogh wordt gedeeld door alle betrokken gerechtelijke instanties. (Zie ook dit Logboek de dato 26 april 2020.)  CS
—————————————————–

maandag 25 mei 2020               Humanisme
Volgend kalenderjaar, 2021, bestaat in Nederland het Humanistisch Verbond 75 jaar. Dat wordt groots gevierd op 6 februari in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag en er wordt in dat jaar in het Amsterdam Museum een expositie aan deze periode gewijd. In deze 75 jaar (gestart in 1946 na WO II) betrachtte  het verbond zijn eigen humanistische, verantwoorde wereld- levens- en mensbeschouwing;  liet zich daarbij niets gezeggen door de  godsdiensten; steunde daarbij vooral op de filosofie;  bood onderdak aan Nederlanders die zich buiten de kerken hadden geplaatst. Door de jaren heen waren veel Nederlanders geen lid van het Humanistisch Verbond, maar hadden wel een humanistische instelling. CS
————————————————-

donderdag 21 mei 2020     Huis- tuin- en keukentaal
Max Pam merkt in zijn rubriek BEWERINGEN & BEWIJZEN in de Volkskrant van gisteren (pag.24) op dat briljante wetenschappers buiten hun werk allerlei religies hebben aangehangen. Hij noemt de Nederlandse nanofysicus Cees Dekker, die in zijn pas verschenen boek Oer. Het grote verhaal van nul tot nu poogt om de oerknal te verbinden met de figuur van Jezus. Dekker stelt dat zijn godsgeloof voor zijn zingeving en zijn bepaling van waardigheid zorgt. Dit laatste is tegen het zere been van de atheïst Max Pam. Een belediging. Alsof een ongelovige geen gevoelens van empathie en waardigheid kan opbrengen. Voor mij teleurstellend te ervaren hoe ook  geleerde, intelligente mensen – ook helaas filosofen – kunnen blijven hangen in een antropomorf wereldbeeld en zaken met huis-tuin-en keukentaal blijven benoemen die daar niet mee te benoemen zijn.  CS
————————————————————

dinsdag 12 mei 2020    Gelaten  Niet opstandig
Op dinsdag 7 september 1943 zit Philip Mechanicus als jood tien maanden in concentratiekamp Westerbork. Hij verveelt zich stierlijk. Hij schrijft die dag: “Vanmorgen weer een transport. De mannen en vrouwen die voor transport hadden te vrezen, pakten gisteravond hun bagage met een gelatenheid die men voor moed zou kunnen houden, maar die toch niet anders was dan de gelatenheid van mensen, die de hartstocht van de verontwaardiging en het verzet niet kennen. Het is de gelatenheid van gekooide beesten, die hun natuurdrift verloren hebben en zich aan de kooi gewend hebben. Geen woord van protest, maar bedaarde voorbereiding voor de reis.” CS   (Zie ook dit Logboek van 9 april 2020, getiteld “Waar zijn jullie eigenlijk mee bezig?”.)
———————————————————

maandag 4 mei 2020   Godloos
In haar biografie HET LEVEN VAN NIETZSCHE / IK BEN DYNAMIET beschrijft de Britse Sue Prideaux de tragische, dramatische, verbasterende toe-eigening van het denkwerk van Friedrich Wilhelm Nietzsche (1844-1900) door het nationaal socialisme (Adolf Hitler). Nietzsche doordenkt de godloosheid en bekritiseert de slappe, verbloemende houding van zijn tijdgenoten, die aan die werkelijkheid voorbijgaan. Hij blaast die houding op (“ik ben dynamiet”). Prideaux over Nietzsche aan het einde van hoofdstuk 22: “Heeft de mens eenmaal de kracht zonder religie te leven, dan moet hij de verantwoordelijkheid op zich nemen voor zijn eigen daden. En toch zag Nietzsche dat zijn tijdgenoten er genoegen mee namen in een lui compromis te leven, ervan afzagen hun eigen gebrek aan authenticiteit te bevragen en weigerden de hamer te slingeren tegen de afgodsbeelden om erachter te komen of ze niet hol klonken”.   CS
——————————————————————–

zondag 26 april 2020     Hoera!!!
De Hoge Raad heeft op dinsdag 21 april 2020 geoordeeld dat een arts op basis van een schriftelijke wilsverklaring euthanasie mag uitvoeren bij iemand met vergevorderde dementie, ook als die schriftelijke verklaring dan niet meer door die persoon mondeling kan worden bevestigd. Bij dit laatste mag de arts met behulp van bijvoorbeeld familie de schriftelijke wilsverklaring interpreteren. De Amsterdamse strafrechtadvocaat, Tim Vis, schrijft in de Volkskrant van afgelopen vrijdag: “Nadat de Hoge Raad in de jaren tachtig de fundamenten heeft gelegd voor onze euthanasiewetgeving, verdient hij anno 2020 opnieuw lof, omdat hij in een toegankelijke, richtinggevende uitspraak de door velen gewenste helderheid heeft gebracht. Voor de euthanasiepraktijk ben ik verheugd dat het strafrecht weer op gepaste afstand is geplaatst en het vertrouwen eens temeer wordt gelegd waar hij thuishoort: bij de  zorgvuldig en consciëntieus handelend arts”.  (Zie ook het stukje in dit Logboek op 1 september 2019, getiteld Dementie.)

Wat ben ik blij met het oordeel van de Hoge Raad. Wat een verbeterde situatie ook voor mij persoonlijk en voor mijn twee dochters, Margriet en Femke!  Zij zijn de  in mijn levenstestament aangewezen vertrouwenspersonen. Er bestaat nu zekerheid. Het betekent ook een minder krampachtige houding van mij tegenover mijn gewaardeerde huisarts en zijn evenzeer gewaardeerde praktijkondersteuner en ouderenverpleegkundige.  CS

—————————————————————————-

woensdag 15 april 2020       Pandemie
Het huidige virus is niet een buitenaardse meteoriet, niet een tsunami, niet een kernoorlog, maar een stukje genetische code die de mensheid doet wankelen. Het verorbert nietsontziend alles wat op zijn weg komt. Woorden schieten tekort om de sociale en economische impact te beschrijven. Onverwacht ontmoet de homo sapiens iets wat hem overstijgt. Het virus is meedogenloos. Iedereen moet eraan geloven. Het velt een vonnis over onze gezondheid. Wie oud of verzwakt is, een slecht hart of zwakke longen heeft, in het verleden teveel heeft gerookt, gegeten of gedronken, gaat er het eerst aan.

Deze gedachten zijn van Damiaan Denys (1965, filosoof, hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam en verbonden aan het AMC), naar voren gebracht in twee stukken in de NRC  van de twee voorbije, achtereenvolgende weekenden. Deze stukken droegen de titels: “Je kunt corona ook omarmen” en “Dit virus stelt iets wezenlijks aan de kaak”. Zijn eerste stuk werd door lezers zowel gewaardeerd als verafschuwd.

Damiaan Denys bekritiseert ons enerzijds om onze eenzijdig pragmatische benadering van de huidige ellende (praktische bestrijding) en anderzijds dat we geen oog hebben voor de bredere context  (onze menselijke wereld is ingebed in een wereld die onpersoonlijk en allerminst menselijk is).  Dus alsjeblieft: naast ons legitiem drukke bezig zijn, graag een adequate wijsgerige instelling in deze.  CS
———————————————————————-

donderdag 9 april 2020     “Waar zijn jullie eigenlijk mee bezig?”
Ik lees momenteel “In Depôt /  Dagboek uit Westerbork “ van Philip Mechanicus (1889-1944). Van 7 november 1942 tot 28 februari 1944 zat Mechanicus  als jood gevangen in concentratiekamp Westerbork en beschreef daar in cahiers het leven van alle dag. Zijn schrijfsels zijn in 1964 in boekvorm  gepubliceerd. Mechanicus was redacteur buitenland van het Algemeen Handelsblad. De wekelijkse treinladingen op dinsdag van gevangenen  naar Polen doortrekken zijn schrijfsels. Een ware hel op aarde. Een zich superieur wanende bevolkingsgroep (Germanen) is bezig een andere, minderwaardig geachte bevolkingsgroep (Joden) rücksichtslos uit te roeien. Bij mij komt de volgende gedachte op: ik ben een medegevangene; ik spreek een Duitse bewaker aan, kijk hem recht in de ogen en vraag hem Waar zijn jullie eigenlijk mee bezig?  CS
——————————————————

vrijdag 3 april 2020       Umwertung aller Werte
Als kind leerde je in de kerk, op school en thuis dat de mens zondig is. Tot het kwade geneigd. De goede god had de prachtige natuur geschapen, maar de ellendige mens had die verpest. Daardoor was de mens schuldig aan alle ellende op aarde. In de geseculariseerde wereld van nu denken we weliswaar niet meer zo in die termen, maar nog steeds bestaat de neiging om de mens de schuld te geven van alles was er mis gaat, zoals nu bij de huidige pandemie. ”Onzin”, zeggen eigentijdse filosofen, “op dit vlak moet je niet denken in morele termen van goed en kwaad”. Met name de befaamde Duitse filosoof, domineeszoon Friedrich Wilhelm Nietzsche (1844-1900), sprak ten deze over Jenseits von Gut und Böse en Umwertung aller Werte . Een radicale omslag dus. In haar column, getiteld Stop met religieus gezwets over ‘Moeder Aarde’, betoogt Aylin Bilic dat de natuur niet moreel is, niet immoreel, maar volstrekt amoreel (NRC, 1 april 2020, pagina Opinie 19). Zij hekelt eurocommissaris Frans Timmermans met diens pseudo-religieus  gewauwel ”Moeder natuur laat dagelijks zien dat het ze zat is”.

Dat het besef “de  natuur is volstrekt amoreel” gemeengoed worde! Dat de tijd van “schuld en boete” voorbij weze! Dat de mens met zijn wijsbegeerte, zijn wetenschap, zijn techniek, zijn kunst zijn weerbarstige wereld tegemoet moge treden! Kan het zijn, dat dit alles zijn weerslag vinde in een Nieuwe Nederlandse Grondwet, van onderop samengesteld door daarop afgestemde representatieve Burgerraden, ondersteund door deskundigen.  CS
————————————————————

dinsdag 31 maart 2020     Deus sive Natura
Een briefschrijver beantwoordt de vraag  waarin precies te geloven in de huidige Corona-pandemie: “In de God van Spinoza. Dat zei Einstein ook, en dan verkeer je toch niet in een slecht gezelschap. En dat betekent zoiets als je noodlot liefhebben, wat er ook komt. Al is dat in de praktijk gemakkelijker gezegd dan gedaan”. (NRC van gisteren, pagina Opinie 17)  CS
————————————————-

woensdag 25 maart 2020      Beschikbaarstelling stervenspil
Een 86-jarige hart- en longpatiënt, denkend aan mogelijke Covid-19 besmetting, schrijft: “Ik heb er recht op pijnloos te sterven. Dat kan als de overheid per Algemene Maatregel van Bestuur bepaalt dat patiënten die dat willen via hun huisarts de beschikking krijgen  over een stervenspil. En dat uiteraard zonder de nu wettelijk bepaalde rompslomp van euthanasie”. (In een brief in de NRC van gisteren, pag. Opinie 17, met de kopjes Euthanasie / Versoepel wetgeving.)  CS
———————————————————–

woensdag 18 maart 2020      Het mantra ‘genieten’
Marcel Worms (1951, Joods pianist, via zijn ouders de last van de Tweede Oorlog met zich mee dragend) vindt mensen met het mantra ‘genieten’ vreselijk. Hij heeft vaak het gevoel een buitenstaander te zijn.  Zijn vrienden ontkennen dat. “Jij staat volop in het leven, je kent zo veel mensen over de hele wereld, je staat helemaal niet aan de zijlijn”. Maar Worms voelt zich vaak, met zijn Joodse identiteit, erg onthecht. “We hoeven elkaar niets wijs te maken. Het leven is een tranendal”. Sinds 1995 kampt Worms met enige regelmaat met depressies. Maar muziek – met name Bach – helpt hem, troost hem en geeft hem houvast. Hij zegt: “Het leven heeft van zichzelf een tragische kant, al is het maar omdat we tot de doodstraf zijn veroordeeld. Er is veel wrijving, dissonantie, tegelijk is er hoop. Die beide kanten zie je bij Bach sterk: wat in mineur begint, eindigt vaak in majeur. Hij laat je verdriet en vergankelijkheid voelen, maar toont je ook hoe harmonieus God de wereld heeft geordend. Voor mij is er geen God, dus is het de kijk van Bach op die ordening. Wat hij heeft gemaakt is voor mij van een goddelijke schoonheid. Als ik Bach speel, geloof ik, al weet ik niet waarin”.    (De Volkskrant van maandag 16 maart 2020, pag. 24-25, interviewserie van Fokke Obbema over de Zin van het Leven) CS
—————————————————-

donderdag 12 maart 2020         Woestijn en Bestaansmysterie
“Oh man, ik vind het zo fijn dat ik op een gegeven moment doodga. Ik vind het leven pittig – ik moet iedere keer bedenken hoe ik expedities financier én de huur betaal. Als dat een keer ophoudt, heerlijk! Leuk aan ouder worden vind ik om de jeugd een kontje te geven – dit is hun wereld, ga maar. Je wordt onzichtbaarder. Ik zie mezelf terug in jongeren, maar ook in mijn net overleden oude buurman. Ik ben onderdeel van de grote kosmos, ik lig op een rad, op een gegeven moment val ik eraf en dan komen anderen ­bovenaan.” Dit antwoordde Arita Baaijens (63) op de vraag van Fokke Obbema op diens vraag ”Hoe kijkt u naar uw sterfelijkheid?”. (De Volkskrant van maandag 8 maart 2020, interviewserie over de Zin van het Leven)

Arita Baaijens is bioloog en schrijver, met een passie voor de woestijn. Zij wisselt haar leven in Nederland af met reizen. Als dertiger en veertiger trok zij vrijwel iedere winter met haar kleine karavaan kamelen door de woestijn – met nomaden, soms met een reisgenoot, maar vooral alleen. Zij zegt in het interview:  “De woestijn heeft me geleerd wat ik wel en niet ben, wat van waarde is, wat het bestaansmysterie inhoudt. Daar kom je in de woestijn dichtbij, al krijg je er nooit een definitief antwoord op. Het is niet voor niets dat profeten en mensen die naar waarheid zoeken er zo vaak heen zijn gegaan. Ik heb er geleerd dat ik heel klein ben in vergelijking met de ­natuurkrachten, maar ook dat ik ongelooflijk sterk ben als het nodig is. Ik heb er geleerd over de nare kanten van mezelf: dat ik een opgeblazen ego kan hebben, mensen kan haten en zelfs zou kunnen vermoorden. In Soedan leerde ik met nomaden optrekken – de waarde van er voor elkaar zijn, de bereidheid je leven voor de ander op te offeren”.   CS
———————————————–

woensdag 4 maart 2020                  Twee wensen
In de moslimwereld komen de sjiieten en de soennieten nader tot elkaar.
In Nederland wordt de Eerste Kamer vervangen door de Gelote Burgerraad.   CS
——————————————————-

donderdag 27 februari 2020      Burgerraden en Parlementen
Het opinieweekblad DE GROENE AMSTERDAMMER, gedateerd 13.2.2020, besteedt in een ruim artikel aandacht aan opkomende  burgerdialogen in Europa. Het artikel is getiteld  “Burgerpanels denken mee met de overheid / Een cadeau aan de politiek”. Het is geschreven door Bas Mesters. Het  artikel is een etalage van aanzetten in verschillende landen van Europa tot de deliberatieve democratie:  wettelijk vastgelegde, permanente dialogen tussen gelote burgers, wier adviezen worden gewogen in de beraadslagingen van verkozen parlementen. Landen zoals België, Frankrijk, Engeland, Polen, Zwitserland, Denemarken, Schotland, Ierland en ook de EU worden genoemd. Ook Nederland, eerst koploper maar nu achterop lopend,  staat in her rijtje.  David van Reybrouck wordt geciteerd: “Gelote burgerraden leiden tot aanbevelingen van hoge kwaliteit, omdat gelote burgers niet bang hoeven te zijn voor hun achterban. Ze hoeven niet zoals politici te worden herverkozen, en kunnen zich focussen op het algemeen belang en de lange termijn. Deze burgerraden kunnen voor politici de hete kastanjes uit het vuur  halen. Zij kunnen de meest controversiële onderwerpen ontmijnen. Dat is een cadeau voor politici”.  Van Reybrouck noemt  het woord post-representatieve democratie.  (Zie ook dit Logboek de dato 29 november 2010, getiteld “Voorlopend IJsland”.)

Mijn ideaal om straks – gelet op de genoemde aanzetten en als de tijd rijp daar voor is – via gelote burgerraden een grondwet samen te stellen en geaccordeerd te krijgen hoeft niet utopisch / illusoir te zijn.   CS
—————————————-

zaterdag 22 februari 2020         De dood is onderdeel van ons leven
“Death is not the opposite of life, but a part of it.” Deze regel van de Japanse schrijver Haruki Murakami (1946) citeert Barbara Beukering  in haar artikel “De kunst van het sterven” in Volkskrant  Magazine van vandaag (pag.22-26). Beukering  is sinds de dood van haar beide ouders zich gaan afvragen hoe mensen zich gedragen als ze weten dat ze doodgaan. Zij heeft hierover een boek geschreven, dat getiteld is Je kunt het maar één keer doen. Een persoonlijke zoektocht naar sterven, het grootste taboe in ons leven. Uitgaande van de zeer verschillende ervaring van het doodgaan van haar vader en van haar moeder (haar vader kon er nier over praten en overleed volkomen in paniek, haar moeder sprak frank en vrij over haar dood, overleed ontspannen na afscheid van iedereen die haar dierbaar was) kwam Beukering tot de bevinding dat een goed afscheid voor de nabestaanden zo troostrijk kan zijn , dat het verlies dragelijker wordt en dat deze beter verder kunnen met hun leven. Zij kwam verder tot het oordeel dat we ook met kinderen, ook als zij heel jong zijn, over de dood moeten praten. Zij citeert met instemming een rouwdeskundige: “Ouders moeten hun kinderen al vroeg leren dat niet alleen planten en dieren, maar ook mensen sterven”.

Ik acht ook de ars moriendi (de kunst van het sterven) hoog, even hoog als de kunst om goed te leven. CS
—————————————————————–

zondag 16 februari 2020      Confrontatie met het Zijn
Ik herlas het stukje in dit Logboek van 4 augustus 2012. Ik citeerde daar de dichter en filosoof, Henk van de Waal,  die in diens boek Denken op de plaats rust stelde,  dat de filosofie  niet meer te maken heeft met de kennis van de werkelijkheid [dat doen de wetenschappen, die het terrein van de waarheid bezetten], niet meer met wat goed en kwaad is [daar zorgen de ethiek en de politiek voor], maar wel met de oergrond van het bestaan, het onbestemde [het oorspronkelijke terrein van de religie]. Daarmee komt, volgens Van de Waal, de filosofie in de buurt van de mystiek, de kunst en de liefde en daarmee is momenteel filosofie eigenlijk metafysica geworden.  Ik kon grosso modo wel met deze zienswijze instemmen.

In mijn beleving wordt de mens in de filosofie  geconfronteerd met het Bestaan,  of te wel het Zijn, inclusief  de zogeheten Oergrond van het Zijn. Dat is geen opwekkende confrontatie. Er zijn daar namelijk geen tekenen van (menselijkerwijs gesproken)  mededogen, barmhartigheid, voorzienigheid. Eén fikse meteorietinslag kan in één keer het einde van ons allemaal betekenen. Anderzijds ervaart de mens in de blik van de Ander een religieuze dimensie van Oneindigheid en Goedheid.   CS

PS Ik denk bij dit alles aan de uitdrukking van Emmanuel Levinas , namelijk Totalité et Infini, en ook aan de uitdrukking van Martin Heidegger, namelijk Seinsvergessenheit.
—————————————————

zaterdag 1 februari 2020           Een opvallende volzin
In zijn essay Multiculturele samenleving  in de NRC van het vorige weekend (pag. Opinie & Debat 04-08) – het is een vervolg is op zijn essay Het multiculturele drama twintig jaar geleden in dezelfde krant –  stelt Paul Scheffer dat immigratie naast integratie hot issue is. Ik  lees de volgende opvallende volzin: “De godsdienstvrijheid staat onder druk: te veel mensen vinden dat de islam niet in de democratie past en te veel mensen vinden dat de democratie niet in de islam past”. Scheffer is van oordeel dat gelijke behandeling en gelijkwaardigheid, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst waarden zijn die we kunnen delen, alsmede dat niemand hoeft te integreren in de samenleving zoals die nu is, maar in de samenleving zoals die zou kunnen zijn.
Ik ben ook van oordeel dat zowel de islam als het christendom in Nederland moet evolueren. Beide godsdiensten moeten hun antropomorfe godsbeelden inwisselen voor eigentijdse benoeming van de religieuze dimensie van ons bestaan.  CS
——————————————————–

woensdag 22 januari 2020           Nooit niet….
In 1993 kregen Diny, mijn  echtgenote, en ik desgevraagd van Gerard Beekman de foto van Cocky toegestuurd. Een sprekende foto. Cocky is de in dat jaar overleden echtgenote van Gerard. Met Gerard, leraar godsdienst (feitelijk filosofie) op een katholieke middelbare school in Amsterdam, werkte ik in de jaren zeventig samen in het kader van de bevordering van het filosofie-onderwijs in Nederland. Met Cocky en Gerard hadden Diny en ik een vriendschappelijke band. Gerard leed onder het overlijden van Cocky. Hij schreef ons: “De pijn en het verdriet om het gemis is er nooit niet…”. Ik besef nu dat zo een lijden slechts invoelbaar is, als het jezelf overkomt.  CS
—————————————————————-

dinsdag 14 januari 2020        Oneigenlijke religie
“Want laat de islam nu bij uitstek een religie van wetten en regels zijn. Niet spiritualiteit is het uitgangspunt, maar of iemand zich zichtbaar houdt aan de islamitische wetten en regels. Het is dan ook de taak van iedere ‘goede moslim’ om – eerst via sociale druk en daarna via overheersing – de islam te verspreiden.” Dit schrijft de historicus Zihni Özdil in zijn column in de NRC van het afgelopen weekend (pag. O 12). Özdil memoreert dat twee zestienjarige, allochtone scholieren van een Westlandse middelbare school een petitie hebben georganiseerd, gericht op het dragen van voor de islam gepaste gymkleding op school. Inmiddels hebben zij ruim 5.200 handtekeningen verzameld. Özdit vermoedt dat de petitie niet door de beide scholieren zelf is bedacht. Hij schrijft: “Zo kan de nieuwe streng-islamitische preutsheid zijn tentakels blijven uitbreiden in ons land”.  CS
———————————-

maandag 6 januari 2020            Onwaarschijnlijke droom
“Scholen  waar jongens en meisjes door één deur naar binnen kunnen, waar niet een doctrine, maar kennis wordt overgedragen en kinderen niet leren ván, maar óver religie.” Dat schreef columniste Daniela Hooghiemstra in haar stukje De droom van Arie in de nieuwjaarskrant van de Volkskrant (2 januari, pagina 20).  Arie is Arie Slob van de ChristenUnie (CU). Hij is de huidige Nederlandse minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media. Daniela fantaseerde in haar stukje over een radicale, onwaarschijnlijke omslag in het denken van de christelijke Arie.  CS
—————————————————-