Nieuwe Nederlandse Grondwet

Het logboek bevat berichten over opmerkelijke ontwikkelingen bij  de totstandkoming van de Nieuwe Nederlandse Grondwet

woensdag 27 december 2017        Hoe? Met wie? Wanneer?
Edith Schippers, oud-minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, in het Volkskrant Magazine van zaterdag 23 december 2017, pagina 11: “De brief over voltooid leven kwam voor wie mij kent niet uit de lucht vallen. Dit is mijn levensovertuiging: hoe je leeft en met wie bepaal je zelf. En ook hoe te sterven. De crux is dat zo te regelen dat er geen misbruik van kan worden gemaakt”.  CS
————————————————-
dinsdag 19 december 2017    Ondervraag bejaarde weduwen en weduwnaars
Pia Dijkstra, het Tweede-Kamerlid voor D66 van de initiatiefwet voltooid leven, heeft de minister gevraagd tempo te maken bij het onderzoek naar de voltooid-leven groep. Over dit onderzoek zijn afspraken gemaakt in het huidige regeerakkoord. ”We moeten binnen anderhalf jaar resultaten hebben. Daarna kan ik verder”. (Zie de NRC van gisteren, pag.4. Zie ook dit Logboek d.d. 13 oktober van dit jaar.) Dijkstra vindt het goed dat dit onderzoek wordt gedaan, omdat we nog niet veel weten van deze beoogde groep ouderen.

Zelf meen ik – mede uit eigenbelang – dat met name de (grote) groep bejaarde weduwen en weduwnaars van alle gezindten gehoord dient te worden. CS
——————————————————–
donderdag 7 december 2017   Schuldige onwetendheid?
Afgelopen dinsdag heeft de Internationale Humanistische en Ethische Unie (IHEU) haar ‘Freedom of Thought Report 2017’ in het Europees Parlement in Brussel gepresenteerd. Vandaag presenteert de voorzitter van het Nederlands Humanistisch Verbond (HV), Boris van der Ham, dit rapport in de Tweede Kamer. De rapportage bericht dat 7 landen gedurende het lopende jaar de jacht op vrijdenkers hebben geopend, dat in 13 voornamelijk streng islamitische landen de doodstraf staat op geloofsafval en religiekritiek, dat in 85 van de 196 staten de rechten van niet- of andersgelovigen ernstig worden geschonden.

Wereldwijd gezien, toont het rapport van de IHEU weer  aan dat de mens op wereld- en levensbeschouwelijk gebied nog in de kinderschoenen staat, geen weg weet met het mysterie van het bestaan, nog steeds met kinderlijke antwoorden komt, angst inboezemt, gespeend is van enige humor, getuigt van (schuldige?) onwetendheid. Moeten wij, als verlichte en humane mensen – met gevoel voor ook de religieuze dimensie van ons bestaan – die achterstand maar laten bestaan?  (Zie ook dit Logboek, 4 september 2015.) CS
————————————————-
maandag 20 november 2017       Kolonialisme en fascisme
David van Reybrouck, schrijver van onder meer Congo en Tegen verkiezingen, hield afgelopen vrijdag de 35ste  Van der Leeuw Lezing in Groningen onder de titel ‘Populisme en de dekolonisatie van Europa’. Van Reybrouck onderzocht de afgelopen twaalf jaar de dekolonisatieprocessen in Nederlands-Indië en Belgisch-Congo. In deze beide koloniën constateerde hij een groeiend antikolonialisme onder de bevolking. De zeggenschap van deze bevolking werd door de machthebbers met voeten getreden. Iets soortgelijks ziet Van Reybrouck nu gaande  in de landen van de Europese Unie (EU). Ook daar wordt de bevolking onvoldoende gekend en worden de tegengeluiden van de boze burgers genegeerd. Als populisten worden deze door de machthebbers gedemoniseerd en in de hoek gezet van Nazi-Duistland in de jaren dertig. Van Reybrouck vindt hier gelijkenis met ons koloniaal verleden meer op haar plaats. “Door iedere stemgerechtigde burger te betrekken bij cruciale beleidskeuzes zou Europa  zijn bevolking die zeggenschap geven die de kolonies hun onderdanen steeds ontzegden. Wie beseft dat populisme meer draait om laat-kolonialisme dan vroeg fascisme, legt de boze burger niet het zwijgen op, maar laat hem spreken”, aldus David van Reybrouck in zijn lezing.  CS

——————————————————-
vrijdag 17 november     Huidige Nederlandse Grondwet een ratjetoe
Bij de huidige onvrede over de kennis bij de Nederlandse scholieren van wat democratie is en over het gebrek aan hun kennis van de Grondwet merkt de classicus Anton van Hooff op dat dit gebrek ook te wijten is aan de Grondwet zelf. Deze is volgens hem een raar ratjetoe met zaken die niet aan de orde komen, slechts geformuleerd worden of niet kloppen.  Bij wijze van voorbeeld schrijft hij dat het woord democratie niet in de Grondwet voorkomt. Bepaalde principes wordt geweld  aangedaan, namelijk het gelijkheidsbeginsel (alle mensen zijn voor de wet gelijk) en het beginsel van de scheiding van de drie machten (de trias politica). Zie de NRC van 13 november 2017, pagina OPINIE 17.
Helaas is Nederland er nog niet aan toe om zijn Grondwet grondig op de schop te nemen. Nederland is in betrekkelijk korte tijd veranderd. Helaas is de overjarige verzuiling nog steeds aan de orde van de dag in het parlement. CS

———————————————–
zondag 12 november 2017       Instinct  Intuïtie  Intellect
Wereldberoemde natuurfotograaf Frans Lanting liet in het programma College tour (afgelopen vrijdag NPO 2) weten, dat zijn werk hem overduidelijk maakt dat de mens volledig deel uitmaakt van de totale natuur, dat de mens in de “boom van het leven” (tree of life)  niet de stam maar slechts een takje is,  dat de mens zeer verwant is aan het dier, met name ook op het gebied van zijn instinct, intuïtie en emotionele intelligentie. Lanting maakt zijn foto’s en video’s, communicerend met zijn objecten / subjecten. Het is geen routinewerk. Hij merkt op dat men de laatste tijd anders tegen het mensenleven en het dierenleven aan is gaan kijken dan in de voorbije eeuwen. De uitzonderingspositie van de mens is behoorlijk gerelativeerd.

Terugkijkend op de geschiedenis van de filosofie (en van de theologie) vind ik ook dat daar sprake is van armzaligheid en kinderlijkheid waar het gaat over de duiding van de intelligentie van de mens. De kwetsbaarheid van de geestelijke vermogens van de mens door hersenaftakeling wordt heden ten dage door Alzheimer pijnlijk openbaar. CS
———————————————————-
maandag 23 oktober 2017      Dé wetenschappelijke doorbraak in de huidige eeuw
De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW), opgericht in 1752, organiseert jaarlijks samen met de NRC een prijsvraag in de vorm van een essaywedstrijd. Dit jaar, 2017, is de vraag: “Wat zal de belangrijkste wetenschappelijke doorbraak in de 21e  eeuw zijn?”. Winnaar van deze prijsvraag met ruim vijftig inzendingen is de evolutiebioloog  Gijsbert Werner met zijn essay, getiteld: “De menselijke geest uniek? Dat had u gedacht”. Zijn essay staat afgedrukt in de NRC van het weekend van 14 en 15 oktober 2017, pag. O&D 4-5.

Voor Werner geeft een echte doorbraak in de wetenschap ons een fundamenteel nieuw inzicht in de aard van de wereld en onze plaats daarin. Als voorbeeld van zo een doorbraak in het nabije verleden noemt hij die in de geologie van een paar eeuwen terug. Via de uitvinding van de telescoop veranderde ons wereldbeeld toen drastisch. Onze aarde bleek niet het centrum van het heelal te zijn (volgens de Bijbel niet veel ouder dan vijf-á zesduizend jaar), maar uiteindelijk één van de miljoenen sterrenstelsels. Werner:  “Het heliocentrisch wereldbeeld vernietigde onze centrale plaats in het universum. Geologie vernietigde de centrale positie van de mensheid over de tijd. Van kroon van de schepping in het centrum van het universum werden we tot een relatief betekenisloze soort, op een onopmerkelijke planeet, in een oneindig universum”.
Werner betoogt in zijn essay dat de belangrijkste wetenschappelijke doorbraak – in de zin die hij bedoelt –  in de eenentwintigste eeuw op het terrein ligt van de biologie en de computerwetenschappen (specifiek in de artificiële intelligentie). De  (neuro)biologie maakt inzichtelijk hoe en waarom onze  geest bepaalde eigenschappen vertoont en de computertechnologie stelt ons in staat haar na te bouwen. Het momenteel nog fundamentele onderscheid tussen het biologische en het synthetische brein wordt onhoudbaar. Ons zelfbeeld als zelfstandige, autonome individuen krijgt een knauw, onze unieke geest komt ten val. Werner: “Een wezenlijk nieuw wereldbeeld, misschien nog wel ingrijpender dan eerdere omwentelingen, is het onvermijdelijke gevolg”.   CS
—————————————————————-
vrijdag 20 oktober 2017    Naar een verbeterde Nederlandse democratie
Eind volgend jaar komt de Staatscommissie Bezinning Parlementair Stelsel met aanbevelingen. Deze maand wijst deze commissie al op enkele zwakke punten in onze democratie, zoals het probleem dat nu Kamerleden meerderheidsbesluiten nemen, waarin vaak alleen een minderheid van de bevolking zich kan vinden. De commissie, ingesteld in januari 2017, bestaat uit drie wetenschappers en vier oud-Kamerleden en staat onder voorzitterschap van Johan Remkes. (Zie de Volkskrant van gisteren, pagina 14.)  CS

——————————————–
vrijdag 13 oktober 2017     Regeerakkoord 2017
D66-TweedeKamerlid Pia Dijkstra mag, conform het regeerakkoord, haar initiatiefwet over voltooid leven (eind 2016 door haar geïnitieerd) doorzetten. Deze wet moet regelen dat ouderen die niet ziek zijn maar hun leven voltooid achten, euthanasie kunnen krijgen. De Kamerleden van de beide christelijke regeringspartijen zijn niet verplicht deze initiatiefwet te steunen. Er komt ook nog wel een onderzoek naar de omvang en de omstandigheden van deze “voltooid leven-groep”.

Uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat 88 procent van de Nederlanders er voorstander van is dat ouderen die hun leven voltooid, ondraaglijk en uitzichtloos achten, het wettelijke recht krijgen hun leven te beëindigen. (Zie de Volkskrant van 24 mei 2017, pag. 15.) CS
——————————————————————
maandag 9 oktober 2017   35ste Van der Leeuw-lezing
Op vrijdag 17 november 2017  vindt de 35ste Van der Leeuw-lezing plaats in de Martinikerk in Groningen. Deze lezing wordt dit jaar gehouden door de cultuurhistoricus David van Reybrouck en heeft als thema ‘Populisme en de dekolonisatie van Europa’. Van Reybrouck is schrijver van onder meer Congo (2010) en werkt momenteel aan een boek over de dekolonisatie van Indonesië.  In de Volkskrant van het afgelopen weekend ( pag. 6-8 OPINIE) staat een uitgebreid interview met Van Reybrouck met als kop ‘Het engagement van de boze burger moet beter worden benut / Aanhangers van populistische partijen zijn geen fascisten, maar als je ze lang genoeg zo noemt, kunnen zij het wel worden’. Aan het einde van het interview zegt Van Reybrouck: ”Mijn voordeel is dat ik inmiddels de geschiedenis van een stuk van Afrika en een stuk van Azië vrij goed ken. En ik denk dat daar veel evidentere parallellen met het hedendaagse populisme te ontwaren zijn dan in de Europese geschiedenis. Wat je in Indonesië zag in de jaren dertig en veertig en in Congo in de jaren vijftig lijkt veel meer op wat momenteel in Europa gebeurt: een groeiend onbehagen over gebrek aan inspraak, de opkomst van massabewegingen met een hogere organisatiegraad, een overheid die het protest eerst miskent en vervolgens demoniseert. Op een zeker moment is een vergelijk tussen machthebbers en misdeelden dan niet meer mogelijk. Zie hier, in kort bestek, de parallel”.   CS  (Zie over David van Reybrouck ook dit Logboek van 5 oktober 2016.)

————————————————————————
zaterdag 30 september 2017    Demofobie etc.

Woordbetekenis: representatieve democratie – het parlement heeft het laatste woord; directe democratie – het volk heeft het laatste woord; deliberatieve democratie – burgers gaan met elkaar in gesprek; demofobie – de volksvertegenwoordiging is bang voor het volk.

Frank Ankersmit, emeritus hoogleraar intellectuele geschiedenis, schrijft in zijn artikel ‘Alleen bindend referendum heeft zin’ (de Volkskrant van 29 september 2017, pag. 22): “De staatsrechtgeleerde heeft daarom de taak te komen tot een zo nauwkeurig mogelijke afbakening van wat op het domein van de representatieve democratie thuishoort. Maar is die afbakening bij wet of anderszins eenmaal vastgelegd, dan is er ook geen enkele ruimte meer voor inmenging van de ene vorm van democratie in de andere. […] Het raadgevend referendum is daarom een staatsrechtelijk onding. Het bindend referendum is niet alleen de logische en consistente optie, maar die zou ook een zeer wezenlijke bijdrage zijn aan de verbetering van onze democratie. […] De echte vraag is wat thuis hoort op het bordje van de representatieve dan wel de directe democratie, en waar de grens loopt tussen die twee”.

De bevindingen van Frank Ankersmit onderschrijvend, kies ik voor de samenstelling van de Nieuwe Nederlandse Grondwet voor de deliberatieve democratie en voor de vaststelling daarvan voor de directe democratie. Voor het actuele vraagstuk van de euthanasie kies ik eveneens voor de directe democratie.   CS

Vorige week vrijdag is Harry Kuitert (theoloog, maar eigenlijk evenzeer filosoof) op 92-jarige leeftijd overleden. Morgen wordt hij begraven. Ik beschouw Kuitert als de hedendaagse kerkvader, zoals Augustinus (354-430) dat in zijn tijd was, en als de hedendaagse hervormer, zoals Maarten Luther (1483-1546) en Johannes Calvijn (1509-1564) dat in hun tijd waren. Kuitert was een toonbeeld van de overgang van orthodoxie naar vrijzinnigheid, van de overgang van de erkenning van de bovenaf gegeven waarheden naar die van onderop komende menselijke verbeelding. (Zie ook het stukje in dit Logboek de dato donderdag 1 december 2016 onder de titel Aardse gedachtegang.)  CS
————————————————–
zondag 10 september 2017        Voltooid leven
“Voor het eerst krijgt hij een voorproefje van hoe het zal zijn om een oude man te zijn, moe tot op het bot, zonder hoop, zonder verlangens, onverschillig voor de toekomst.” Aldus  David Lurie, een vijftiger, academicus, somberend na te zijn overvallen door twee mannen en een jongeman, waarbij hij behoorlijk gehavend werd. Deze volzin staat in de roman In ongenade van J.M. Coetzee, hoofdstuk 13, pagina 8 (e-book), 2004.    CS

——————————————————-

vrijdag 25 augustus 2017  Blokkerende minderheid
In zijn wekelijkse column ‘BEWERINGEN & BEWIJZEN’ in de Volkskrant van afgelopen  woensdag (pagina 22) zet Max Pam zich af tegen de christelijke weigering om van euthanasie een ‘vrije kwestie’ te maken in het Nederlandse parlement, en tegen de weigering van het opnieuw ter discussie stellen van artikel 23 van de Grondwet (financiering van het onderwijs op religieuze grondslag).
Het zal nog wel een tijdje duren (een paar generaties?) eer dat Nederlanders hun leven vrijelijk kunnen beëindigen, alsmede dat het met gemeenschapsgelden gefinancierde onderwijs grondwettelijk gebaseerd is op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en dat het religieuze onderwijs “uit eigen zak wordt betaald”.  CS
——————————————–
zondag 20 augustus 2017   Het Wilhelmus

In het kader van de momentele gedachtewisseling / redetwist over het van overheidswege verplicht leren zingen van het Wilhelmus haalt Martin Sommer de oud-politicus en historicus Coos Huijsen aan. Die schreef in 2012 het proefschrift Nederland en het verhaal van Oranje. Dit proefschrift gaat over de verhouding tussen onze nationale geschiedenis en onze saamhorigheid. ”Nederland heeft een stevig verankerd volkslied in een stevig verankerde geschiedenis”.  Huijsen merkt op dat er pogingen zijn gedaan om de nationale eenheid te smeden rondom de Grondwet, maar dat die pogingen steeds gestrand zijn in de ondoorgrondelijkheid van de tekst. Huijsen  is van oordeel dat je die eenheid moet organiseren rondom een tastbaar verhaal en dat het verhaal van Oranje daarvoor bij uitstek geschikt is. (Zie de Volkskrant van dit weekend, de wekelijkse column van Martin Sommer, pagina Opinie 17.)
In mijn visie is de functie van de Grondwet niet op de eerste plaats het smeden van eenheid. Zie de startpagina van deze website, met name punt 5 in Typering van de Nieuwe Nederlandse Grondwet. Dat punt luidt: “Zij geeft allereerst aan wat de plaats en de functie van de Grondwet is. Hier wordt gedacht in termen zoals: basisdocument; verankering van de democratische rechtsorde; ruggengraat voor de democratische rechtsstaat; bron van normativiteit en identiteit; houvast tegen gevaren van binnen en van buiten; handvest voor verantwoord burgerschap”.   CS
—————————————————–

donderdag 10 augustus 2017     Om zeep brengen van de democratie (2)
“Rijpkema ziet drie verdedigingslinies tegen antidemocratische bewegingen: het democratische debat (overtuigingskracht), de rechtsstaat (een goed beveiligde Grondwet) en ten slotte het ultieme rechterlijke partijverbod”. Zie de NRC van afgelopen maandag 7 augustus 2017, pag.15, het interview met Bastiaan Rijpkema, rechtsfilosoof, getiteld ‘Complexe formatie helpt de democratie’.
Het zou een zegen zijn, als de huidige Nederlandse Grondwet zodanig opnieuw geredigeerd zou worden, dat de beveiliging van de democratie er in niet mis te verstane woorden tot uitdrukking komt. Een nog grotere zegen zou het zijn, als de gehele huidige Nederlandse Grondwet opnieuw geredigeerd zou worden in de lijn van de pagina ‘Verantwoording’ van de onderhavige website www.nieuwegrondwet.nl, met name punt 6 op deze pagina, namelijk: “Het ligt in de lijn van de ideeën van David van Reybrouck over democratie dat burgers zelf – en dus niet hun gekozen vertegenwoordigers – hun grondwet samenstellen. In de praktijk is het een kwestie van vorming van representatieve groepen Nederlanders (door loting samengesteld), die zich buigen over de verschillende onderdelen van de grondwet.” CS
———————————————————–

zondag 30 juli 2017   Om zeep brengen van de democratie
Rechtsfilosoof Bastiaan Rijpkema heeft een proefschrift geschreven: Weerbare democratie. Hij stelt: “Als de democratie wordt misbruikt, moet je in actie komen”. […] “Maar als mensen zich verenigen in een partij om de democratie te ondermijnen, dan mag die democratie ingrijpen”.  (Interview in het AD van afgelopen vrijdag, pag.11, getiteld ‘Er zijn grenzen aan de democratische tolerantie’.)

Ik zie dat gevaar van misbruik vooral (maar niet uitsluitend) bij religieuze bewegingen, die hun geschriften boven de Grondwet plaatsen. In de Nieuwe Nederlandse Grondwet moet aan dat gevaar het hoofd worden geboden. (Zie ook dit Logboek, zaterdag 6 december 2014.)  CS
——————————————

vrijdag 21 juli 2017      Slavenhandel en slavernij
“De mensonterende slavernij en de trans-Atlantische slavenhandel (vanaf de 16de eeuw tot begin 19de eeuw)  blijven de gemoederen in Nederland bezighouden. Dat is meer dan terecht”. Dit is de openingszin van Peter de Kort van Dal in zijn artikel in de Volkskrant van afgelopen woensdag, pag. 19. Het artikel draag de titel ‘Geschiedenis slavernij geen zwart-witverhaal”. De schrijver wijst er op dat er in genoemde periode in Nederlands-Indië ook sprake was van slavenhandel en slavernij (minstens evenveel), als ook in de Nederlandse Kaapkolonie (Zuid-Afrika). Vanaf de oudheid is slavernij en slavenhandel een wereldwijd probleem, aldus De Kort van Dal. Duitsers en Vikingen haalden in de Middeleeuwen hun slaven uit Slavische gebieden. Ottomanen maakten tot begin 18de eeuw 2,5 miljoen mensen uit Polen, Oekraïne en Rusland tot slaaf. De Moren (Berbers en Arabieren)  maakten tussen 1530 en 1780 een miljoen Europeanen tot slaaf. In veel Afrikaanse landen was eeuwenlang slavernij, slavenhandel en mensenjacht schering en inslag. Van die trans-Atlantische slavenhandel waren ook Europeanen slachtoffer. Peter de Kort van Dal hoopt dat het materiaal van het beoogde slavernijmuseum niet wordt beperkt tot dat trans-Atlantische deel. “….dan kan zo’n museum het perfecte gereedschap worden om de mensen meer met elkaar te verbinden en inspireert het hopelijk meteen om te strijden tegen de ‘moderne’ slavernij die nu wereldwijd op 30 miljoen wordt geschat”, aldus de schrijver.
Drie kanttekeningen bij het artikel van De Kort van Dal: 1) Ook in de antieke Grieks-Romeinse wereld was het houden van slaven de gewoonste zaak van de wereld. 2) Ook de grootscheepse Jodenvervolging in Europa door nazi-Duitsland is te zien als een ultieme vorm van slavenhandel en slavernij. 3) Wat een historische datum is 10 december 1948 (christelijke jaartelling) in het kader van de eeuwenoude slavenhandel en slavernij, namelijk de vaststelling van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.  CS
——————————————-
maandag 10 juli 2017       Genocide
Elma Drayer vindt het verbijsterend dat drie jaren na het uitroepen van het kalifaat de Nederlandse regering er nog steeds niet uit is om de gruwelijkheden van IS  officieel als genocide te betitelen. De Raad van Europa, het Europees Parlement, het Britse Lagerhuis en het Amerikaans Congres deden dat al wel. (Zie de column van Elma Drayer in de Volkskrant van 7 juli 2017, pag. 25.)  CS
————————————————————–

woensdag 5 juli 2017         Verbazingwekkende nalatigheid
In zijn boek “Het verboden boek / Mein Kampf en de aantrekkingskracht van het nazisme”, in 2017 gepubliceerd, vraagt de schrijver, de geschiedkundige dr. Ewoud Kieft, aan het eind van hoofdstuk 7 zich verwonderd af hoe al die boekrecensenten in 1925 een bespreking van Hitlers boek Mein Kampf konden schrijven en het niet hebben over het antisemitisme, over de grote oorlog die de NSDAP tegen de Joodse Europeanen wilde voeren.  Kieft: “Hoe konden ze negeren dat er voor Hitler maar één vijand was, één ‘veroorzaker van alle leed’? […] Maar de liberale en sociaaldemocratische kranten weigerden simpelweg om serieus op Hitlers antisemitisme in te gaan, terwijl dit toch een symptoom was een veel breder maatschappelijk fenomeen.”
Ik deel de verwondering van Ewoud Kieft om niet serieus in te gaan op een politicus “die de meest verontrustende menselijke impulsen tot norm verhief”. Deze verwondering geeft ook voor nu te denken.  CS
———————————————

maandag 3 juli 2017   LEF
“We zijn de laatste decennia ontzettend snel geseculariseerd. God en zijn gebod zijn uit onze samenleving verdwenen. En net nu komen er weer mensen binnen met een duidelijke religieuze identiteit. Mensen die hun religie in de publieke  ruimte willen beleven, in hun kleding en voeding uiten, en die zich niet altijd gemakkelijk verhouden tot de seculiere rechtsstaat. Dat is geen eenvoudige situatie.”  Aldus de Belgische filosoof Patrick Loobuyck in zijn interview met de Volkskrant van het afgelopen weekend (de bijlage SIR EDMUND, pag.16-19). Loobuyck ijvert al jaren voor de invoering in het onderwijs van het vak LEF, wat staat voor levensbeschouwing, ethiek en filosofie. Dat is een godsdienst en overtuiging overstijgend schoolvak, waarin jongeren les krijgen over burgerschap en democratie. Loobuyck: “Je moet leren waar de samenleving voor staat, en hoe zij met hun eigen identiteit en levensbeschouwing in die samenleving kunnen staan. Mensen worden niet als democraat geboren, er is geen democratisch gen. Je moet uitleggen en voorleven, en je moet dat veel centraler in je onderwijs durven zetten. […] Er zijn hele generaties moslims die nooit over democratie en burgerschap gesproken hebben. Dan moeten wij niet verwonderd zijn als zij nogal wat irrationele opvattingen hebben”.

Het is aan de tijd dat de (Nederlandse) politiek – partijen, volksvertegenwoordiging. regering – de tekenen van de tijd verstaan: de schreeuw om eerbiediging van onze basisprincipes. Concreet vervolg hiervan: serieuze invoering van LEF en samenstelling van een eigentijdse grondwet. CS
——————————————————-
zaterdag 24 juni 2017  Ibn Rushd / Averroes
Volgens de islamitische geleerde Ibn Rushd, alias Averroes (Córdoba [Spanje] 1126 – Marrakesh [Marokko] 1198) kan de waarheid door twee instanties worden bereikt, namelijk door de filosofie en door de godsdienst. De rationalistische werken van Ibn Rushd / Averroes werden in zijn tijd verboden en gingen voor een belangrijk deel verloren. Door hedendaagse vredelievende, liberale moslims – mannen en vrouwen – wordt Ibn Rushd / Averroes als verlicht theoloog geëerd en gewaardeerd.

Voor de  hedendaagse (Westerse) filosofie is de mogelijkheid van het bereiken van de waarheid kwestieus. Zeker sinds de Tweede Verlichting (Nietzsche, Freud, Marx). Voor  hedendaagse godsdienst(en) helaas niet. (Zie: “In nieuwe moskee Berlijn gaat vrouw voor in gebed”, NRC, 16 juni 2017, pag.15.)   CS
———————————————-
donderdag 15 juni 2017    Oorlog tegen een misdadige ideologie
Afgelopen dinsdagavond zond NPO2 de documentaire Nothing is Forgiven uit. Daarin wordt de Marokkaanse journaliste en activiste  Zineb El Rhazoui tussen 2011 en 2016 in beeld gebracht. Het is de vrouw die de dodelijke terroristische aanslag op het satirische magazine Charlie Hebdo op 7 januari 2015 in Parijs wonderwel overleefde. Als jong meisje kwam Zineb in haar vaderland al in verzet tegen de dictatuur van de Islam, waar in het bijzonder de vrouw de dupe van is. Zij zwoer daar haar geloof af en studeerde godsdienstsociologie. Zij week uit naar Frankrijk. Daar kreeg zij werk bij de redactie van Charlie Hebdo. Die werd dus door fundamentalisten overhoop geschoten. Zineb kreeg dit drama te verwerken onder de niet aflatende dreiging van die zelfde fundamentalisten. Zij moest toezien hoe deze mensen slag na slag wisten toe te brengen. De documentaire eindigt met een beeld van een heus Westers vliegtuig, dat in Syrië bommen afwerpt op huizen. Zineb merkt daarbij op dat dit zinloos is, omdat de oorlog hier niet gaat tegen mensen, ook niet tegen een staat, maar tegen een ideologie. Zij zegt: een misdadige ideologie bestrijd je te niet met wapens, maar met verlichting en kennis.

Van een zo nodige oorlog tegen misdadige ideologieën is hier in het Westen / in Nederland geen sprake. We slaan ons op de borst om de weelde van al die vrijheden, die wij hebben. Daar laten we het bij. Deze vrijblijvende houding zal ons gaan opbreken.  CS
——————————————————
vrijdag 9 juni 2017  IJkpunt

De Filosofiekalender citeert op maandag 5 juni de Franse filosoof, socioloog en godsdiensthistoricus Fréderic  Lenoir (1962). Volgens hem was Jezus Christus de grondlegger van het humanisme met diens “heb uw naaste lief gelijk u zelf”. Volgens Lenoir ligt de ware kloof in onze huidige samenleving dan ook niet tussen gelovigen en niet-gelovigen, maar tussen mensen die respect hebben voor hun medemens en mensen die dat niet hebben. De ware kloof ligt dus tussen humanisten en niet-humanisten.
De “erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van de mensengemeenschap” (de preambule van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in 1948) is dus het ijkpunt. CS
———————————————-
donderdag 25mei 2017    88 procent
Uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid blijkt dat 88 procent van de Nederlanders er voorstander van is dat ouderen die hun leven voltooid, ondraaglijk en uitzichtloos achten, het wettelijke recht krijgen hun leven te beëindigen. (Zie de Volkskrant van 24 mei 2017, pagina 15.) Dat is meer dan tweederde meerderheid. Als daarbij hulp aan die ouderen ook nog wettelijk mogelijk wordt gemaakt, dan is dat helemaal perfect.  CS

——————————————-
22 mei 2017    Geblokkeerd
Ben een paar weken uit de running geweest in verband met een knieoperatie, gevolgd door een revalidatieperiode. Deze tijd gebruikt om de pas verschenen roman van jongste dochter Femke Schavemaker bij mij in te laten dalen. De titel van haar grotendeels autobiografische  roman is Karkas (Nijgh & Van Ditmar, 2017, NUR 301 / ISBN 978 90 388 0145 2). Daarin vertelt Femke in de persoon van de manisch-depressieve Nora van Middelaar haar leven van haar dertiende tot haar dertigste. Opvallend in haar beschrijving is dat Femke (Nora) na drie jaar welbewust stopt met de door de psychiater voorgeschreven medicatie (lithium) en zich – daarvoor in de plaats – onderwerpt aan een zelf gemaakte lijst leefregels en instructies. Femke (Nora) ziet (doorziet) vanaf haar kindertijd heel veel, is hyper gevoelig voor indrukken, alsof zij zonder huid door het leven gaat, haar intiemste relatie is met haar muziek (“Tool is met me meegegroeid. Ik denk het en hij zegt het. Ik voel het en zij branden het op een disk”, pagina 113 eerste druk), krijgt in 1998 een negen voor haar afstudeerscriptie over het ‘Niets’ in haar studie filosofie (metaphysica)  aan de Universiteit van Amsterdam, krijgt in dat jaar geen toestemming van de Dutch School for Cultural Studies (DSCS) van de Afdeling Geesteswetenschappen om haar onderwerp uit te diepen in een proefschrift. In het interview met Femke van Rinske Koelewijn in de NRC van het weekend van zaterdag 29 april 2017, pagina L8, lees ik: “Mijn visie op de wereld is heel helder, ik heb het idee dat ik alles overzie.” En wat ziet ze dan? “Iedereen zit in een coconnetje van zijn eigen leven. Mensen maken elkaar wijs dat het zin heeft wat ze doen, dat er een doel is.” In haar beleving verkeren de ánderen in een collectieve waan, en niet zij. “Ik  weet hoe het echt zit. Er bestaat geen doel, er is geen zin.” Maar ze snapt, zegt ze, dat anderen haar denkbeelden toeschrijven aan haar stoornis. “Ik laat het aan de lezer  of die mij een zeikwijf vindt of een sterke vrouw.”
Ik vind Femke (Nora) een heel sterke vrouw en ik vind het een omissie dat DSCS haar weg geblokkeerd heeft.  CS
———————————————————————-
zaterdag 1 april 2017   De pil van Drion moet er nu komen
“Geen stervenshulp bij voltooid leven. Geen pil van Drion. Lichamelijk gezonde, oude mensen (maar ook gezonde, jonge mensen) met een doodswens zijn eigenlijk ziek of zielig. Zij moeten behandeld worden. De huidige euthanasiewet (uit 2002 voor ernstig zieke mensen) functioneert goed. Voer de voorgestelde voltooidlevenwet niet in!”
Al dit negatieve kan je lezen in het advies van de artsenfederatie KNMG, dat deze week bij wijze van lobby naar de informateur is gestuurd. De reactie van oud-VVD-leider Frits Bolkestein in de Volkskrant van gisteren (pag.23) is: “Ik vind dit weer een poging om de vrijheid van mensen in te perken. Die artsen kunnen zich blijkbaar niet voorstellen dat er mensen zijn die zin hebben om uit het leven te stappen, omdat zij voortleven als te bezwaarlijk beschouwen. Zij willen daar geen medewerking aan verlenen. Ik vind de houding van die artsen bekrompen. Daardoor worden die mensen gedwongen drastische maatregelen te nemen. Hun aderen openen of iets dergelijks”. En ik lees in het (genuanceerde) Commentaar van de NRC van eergisteren (pag.18): “Maar het advies is ook beperkt door het eenzijdig accent op ‘lijden’. Voltooid leven als weloverwogen, duurzame en toetsbare conclusie bestaat heus. En de burgers die nuchter, juist niet tragisch maar simpel, met het leven klaar zijn ook”.
Het rapport van de KNMG is sowieso partijdig, behept met de eenzijdigheid van een beroepsgroep en geruggensteund vanuit godsdienstige instituten. Nederland is in hoge mate geseculariseerd, erkent de inherente waardigheid van de mens en is in meerderheid voor stervenshulp bij voltooid leven. Het is onjuist dat de pil van Drion (van veiligheidsvoorschriften voorzien) nu niet wordt gemaakt. CS
——————————————–
dinsdag 28 maart 2017    Natuurwetenschap en Religie
Het interview van Martijn van Calmthout met de Amerikaanse fysicus Lawrence Krauss (62) in de Volkskrant van afgelopen weekend, in de bijlage SIR EDMUND (pag.42-43), heeft de kop Beter dan de Bijbel. Het interview was naar aanleiding van het nieuwe boek van Krauss: The Greatest Story Ever Told (So Far). Daarin stelt de schrijver dat de hedendaagse natuurkunde een oneindig veel beter verhaal vertelt over de oorzaken waardoor we hier zijn dan de Bijbel. Hij herinnert aan de officiële, historische bekendmaking op 4 juli 2012, dat wetenschappers van CERN in Genève experimenteel de theorie hadden bevestigd dat het zogeheten higgsveld bestaat en dat dit veld (in een universum vol straling) de massa van de elementaire deeltjes veroorzaakt. Krauss: “Centraal is wat heet het higgsveld. Dat is een invloed waarvan  het heelal vanaf de oerknal doortrokken is. Eerst onbestemd, maar daarna condenseert het bij toeval in een veld dat materiedeeltjes massa geeft. […] Ik geef toe, het is geen gemakkelijk verhaal. Maar zo gaat het met wetenschap: de feiten dwingen tot nadenken. We bedenken niet zelf een verhaaltje, het universum sleept ons letterlijk vooruit in ons begrip, kicking and screaming soms. We hebben ons brein dat het kennelijk aankan, en experimenten om onze verzinsels te testen. […] Het higgsveld maakt het universum zo rijk en gevarieerd. Alleen heeft het even geduurd voor we dat hadden begrepen”. Krauss ervaart het als een feest dat wij als mensen – in het totale geheel een bijzaak zijnde – dit allemaal mogen meemaken en het kunnen overdenken.
De momentele, natuurwetenschappelijke duiding van het heelal en onze bescheiden plaats daarin vind ook ik heel wat geloofwaardiger dan het antropomorfe scheppingsverhaal in de Bijbel. Maar het zal wel enige generaties duren, eer die duiding algemeen is geaccepteerd. Er zal dan sprake zijn van wat je een Vervolg-Verlichting zou kunnen noemen.  CS
———————————————
woensdag 22 maart 2017 Een stelling van René Descartes
De Filosofie Kalender 2017 noteert op maandag 20 maart de stelling van René Descartes (1596-1650, filosoof en wiskundige, Fransman, twintig jaar in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden gewoond hebbend): ”Het leven verliezen is minder ingrijpend dan het gebruik van de rede verliezen”. Descartes beweerde deze stelling in een brief in 1645.
Niet wetend wat René Descartes in het kader van zijn dualistische (lichaam/geest) filosofie precies met zijn stelling heeft bedoeld, vertaal ik deze naar de huidige omstandigheden in de 21ste eeuw als volgt: “De mens kan beter doodgaan, dan volkomen dement leven”. Een stelling, waarmee waarschijnlijk velen van ons kunnen leven. CS
—————————————
woensdag 8 maart 2017   Nederlands fundamentalisme
De christelijke partijen in Nederland zijn zich kapot geschrokken van de geopperde gedachte om aan iedereen met een gefundeerde, realistische doodswens – van welke leeftijd ook – niets in de weg te leggen om daaraan uitvoering te geven. (Zie NRC van het afgelopen weekend, pag. 2, het artikeltje, getiteld “Christelijke partijen: D66 gaat te ver met ‘voltooid leven’”.) Van christelijke zijde wordt  tegen die geopperde gedachte gesteld dat er een toekomst is voor iedereen en dat het een taak van de overheid is dat te laten zien.
Wat een fundamentalistische reactie!  CS
——————————————-
woensdag 1 maart 2017   De lange arm van de christelijke kerken
“Lijdensweg van dj zet Italiaans debat over euthanasie op scherp”. Dat is de kop van het artikel in de Volkskrant van gisteren (pag.2). De 40-jarige dj Fabiano Antoniani – bij een auto-ongeluk een levend wrak geworden, tevergeefs een formeel verzoek ingediend hebbend om legaal een einde aan zijn leven te maken – was uitgeweken naar Zwitserland, om daar zijn leven te beëindigen. “Toen maandag bleek dat hij daar werkelijk gestorven was, kwam de kritiek – op de lange arm van de katholieke kerk, die in Italië nog altijd tot diep in de ziekenhuisbedden reikt, maar vooral op het parlement”, aldus het artikel.
In Nederland is er ook sprake van die lange arm, niet enkel van de katholieke kerk, maar meer algemeen van de christelijke kerken. De vertragingstactiek die van deze zijde wordt toegepast bij met name de behandeling van het wetsvoorstel van Pia Dijkstra Voltooid Leven is daar een voorbeeld van. Officieel is zelfdoding van kerkelijke zijde verboden. Het is moord. Veel gelovigen houden zich overigens niet aan dat verbod. Het is wenselijk dat de christelijke kerken hun leer aanpassen. In plaats van de gelovigen te verbieden hun leven te beëindigen, zouden zij gelovigen kunnen toestaan om hun leven (een godsgeschenk) aan god terug te geven.  Zo zouden we ook niet enkel de islam vragen dat zij hun leer aanpassen, maar ook het christendom.  CS
————————————————–
woensdag 22 februari 2017    Die morele superioriteit!
In de wetenschap kan één persoon het gelijk aan zijn kant hebben. Daar geldt het democratische beginsel “de meeste stemmen gelden” niet. Behalve in de wetenschap gaat dat ook op in de wijsbegeerte. Ook daar kan een roepende in de woestijn het bij het juiste eind hebben. In de Volkskrant van afgelopen maandag stond weer die paginagrote advertentie van honderden protesterende artsen: “Onze weerzin om het leven van een weerloos mens te beëindigen is te groot”. Daartegenover stond in de Volkskrant van de volgende dinsdag (pag.24) een brief van een enkele huisarts in Soest, die schrijft: “Waarom telt het recht van iemand die bij zijn volle verstand is niet meer als hij dat volle verstand verloren heeft?  [-] Ik gun het jullie straal dement voort te leven. Gun het mij om te sterven zoals mijn vader en daarvoor mijn moeder stierf: zachtjes en waardig en in aanwezigheid van zijn, haar en straks mijn geliefden”.
Die morele superioriteit van die vele protesterende artsen!   CS
—————————————————
vrijdag 17 februari 2017        Wilsonbekwamen onder curatele
Dr. Anton van Hooff (1943), classicus, kenner van de geschiedenis van de klassieke oudheid, schrijver van Sterven in stijl. Leven met de dood in de klassieke oudheid (2015), herinnert aan artikel 294.2 van het Wetboek van Strafrecht. Dat artikel verbiedt hulp bij zelfdoding en staat alleen artsen toe die hulp wel te bieden. Naar aanleiding van de recente, paginagrote advertentie van enkele honderden artsen, waarin deze lieten weten bij dementerenden die  hulp niet te kunnen bieden vanwege wilsonbekwaamheid, vraagt Van  Hooff waarom dementerenden niet te beschouwen zijn als wilsonbekwame kinderen die onder de ouderlijke macht /onder curatele staan? Van Hooff:   “Kan het geen uitweg zijn dat de curandus de volmacht aan zijn curator – liefst een vertrouwde verwant – geeft om in zijn geest te beslissen als hij een bepaald stadium van onttakeling heeft bereikt, zoals eigen kinderen niet meer herkennen?” (Zie de NRC van gisteren, pag.17.)
Ik beantwoord de vraag van Van Hooff met volmondig ja, maar bij mij heeft zijn suggestie vorig jaar niet gewerkt.  Op donderdag 8 december 1994 zijn mijn echtgenote en ik bij de notaris verschenen om te verklaren (en de akte te ondertekenen) dat wij over en weer bepalen wat bij wilsonbekwaamheid dient te gebeuren. Maar in maart  2016,  toen mijn echtgenote wilsonbekwaam werd bevonden en doodziek was, werd ik door mijn huisarts “wettisch” buiten spel gezet. Ik had ik niets te zeggen. Teleurstellend.  (Zie ook Logboek, het jaar  2016, de datums  16/4, 17/4, 24/8, 14/10, 22/10 en het jaar 2017, de datums 6/1, 27/1, 1/2.) CS
————————————————-
maandag 13 februari 2017    Fight or flight-response
Witte Hoogendijk (dertig jaar stress/depressieonderzoeker aan de VU en de laatste jaren aan  het Erasmus Medisch Centrum; schrijver, samen met Wilma de Rek, van Van big bang tot burn-out /  Het grote verhaal over stress; vindt dat rustig nadenken bij stress vaak effectief is en dat veel mensen met depressie geen baat hebben bij antidepressiva; juicht het toe dat minister Edith Schippers een depressiecampagne richt op jongeren) zegt in zijn interview in de NRC van dit weekend (pag.17 en 18): “Ik ben gepromoveerd op de locus coeruleus, het zogenaamde ‘blauwe plekje’ in het brein. Een groepje van tienduizend cellen maakt daar noradrenaline aan, dat onze alertheid en onze schrikreactie bepaalt. Honderden miljoenen jaren geleden bleek het bij vissen al aanwezig. Daar huist de fight or flight-response die ervoor zorgt dat de vis op scherp stond bij een tegenstander of op de vlucht sloeg als er een roofvis naderde. Datzelfde archaïsche stressrespons-systeem is ook bij mensen actief. En daar kun je behoorlijk last van hebben. [-]  Want wij worden allang niet meer bedreigd door roofdieren.  De meeste stressoren zijn bovendien ingebeeld”. Hoogengijk wijst er op dat mensen, zoals Donald Trump en Geert Wilders, inspelen op onze noradrenaline, waar in het bijzonder mensen met een laag IQ en een laag opleidingsniveau gevoelig voor zijn. Hoogendijk: “Als je als politicus Wilders de wind uit de zeilen wilt nemen, is het veel slimmer om te onderkennen dat veel mensen die angst voor vluchtelingen voelen. Je moet erop wijzen dat die angstgevoelens evolutionair volstrekt verklaarbaar zijn, maar dat Wilders daar geen antwoord op is”.
Wij zijn met zijn allen dus geconditioneerd. Het is goed dat wij – geletterd of niet – daar besef van hebben. Maar ook dat wij  besef hebben van de hedendaagse gevaren. Deze zijn inderdaad anders dan die in onze oertijd, maar in bepaalde opzichten ook heviger en ernstiger. Dit brengt mij weer op de wenselijkheid van goed filosofieonderwijs en van een nieuwe, op een andere (echt democratische) leest geschoeide grondwet. CS
—————————————
woensdag 8 februari 2017         Populisme versus fascisme
De historicus, redacteur en commentator van de Volkskrant, Hans Wansink, veroordeelt het gelijkstellen van het hedendaagse populisme aan het vooroorlogse fascisme. Hij ziet die onterechte gelijkstelling  bij met name politiek-correcte media en wetenschappers. “Juist in het gebruik van geweld onderscheidt het fascisme zich van het populisme, dat altijd opereert binnen de kaders van de parlementaire democratie” , aldus Wansink. Zie zijn artikel ‘Pas op voor de antifa’s’ in de Volkskrant van gisteren (pag.23). Hij stelt: “Kernvraagstukken als integratie van nieuwkomers, de opmars van de radicale islam, de economische stagnatie na de bankencrisis en het krimpende machtsbereik van de nationale staten door de Europese integratie zijn zo hardnekkig dat ze zich duurzaam lenen voor politisering en agitatie. Ze vormen een vruchtbare voedingsbodem voor populistische bewegingen van rechts en links”. Wansink merkt op dat de kiezers zich juist aan die obligate ‘nooit-meer-fascisme’-retoriek van de gevestigde orde ergeren.
Ik erger mij ook aan het wegzetten van mensen die populistische ideeën koesteren als dom, niet geïnformeerd, onredelijk, ondemocratisch, gevaarlijk, racistisch, fascistisch. CS
——————————————————
woensdag 1 februari 2017       Wegzetten bij het grofvuil
Kees Kraaijeveld, filosoof en psycholoog, schrijft in de Volkskrant van afgelopen zaterdag (pag. VONK 8-11) dat invoering van de initiatiefwet van D66 Waardig Levenseinde een enorme stap vooruit zou zijn, maar dat het beter, ruimhartiger en socialer kan. Volgens Kraaijeveld moet de initiatiefwet af van het uitgangspunt Heiligheid van het leven, dat in ons seculiere Nederland vrijwel betekenisloos is geworden. Daarvoor in de plaats zou Leven en sterven als sociaal gebeuren centraal moeten worden gesteld. “Leven doen mensen het liefst samen. Sterven is daarom ook niet iets wat je ineens in je eentje doet, geholpen door een professional. Waardig sterven doe je, als het kan, in overleg met je naasten”, aldus eindigt Kraaijeveld zijn betoog. Dat draagt de titel “Op de meesten van ons rust wel degelijk de plicht  tot voortleven”.
Sterven, na en in overleg met je naasten, uitstekend! Heiligheid van het leven bij het grofvuil wegzetten, verwerpelijk! Mensen hebben vaak geen besef van de religieuze / ethische / metafysische dimensie van hun leven. Onderricht in de wijsbegeerte blijft zo belangrijk.  CS
PS
Ik heb er begrip voor dat veel Europeanen en Amerikanen bezwaren koesteren tegen moslims, die met name in het Midden Oosten elkaar op vaak bloedige, ondemocratische wijze bestrijden, hun onderlinge strijd importeren naar het Westen en daar de democratie misbruiken in het kader van hun bekeringsdrift.  CS
———————————————–
vrijdag 27 januari 2017     Een hoofdrol voor humanistisch raadswerk
De NRC van gisteren (pag.2) bericht dat het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) in zijn recente beleidsvisie de rol van de arts bij euthanasie minimaliseert. Deze beleidsvisie loopt parallel aan het  initiatiefwetsvoorstel van het Tweede Kamerlid Pia Dijkstra van enkele weken terug en aan de kabinetsbrief van minister Edith Schippers van december vorig jaar.
Bij de omzichtigheid, die vereist is bij  euthanasie en die (grond)wettelijk geregeld moet  worden, spelen andere disciplines dan de geneeskunde een hoofdrol. Daarbij denk ik in de eerste plaats aan het humanistisch raadswerk, waarbij de autonomie van een iedere burger gewaarborgd is en waarbij ieder mensenleven heilig is.   CS
—————————————–
woensdag 18 januari 2017    Grondeloze, oninzichtelijke werkelijkheid
In zijn rubriek JP kijkt verder, zijn stukje Magnus, in de Volkskrant van gisteren (pag. V10), citeert Jean-Pierre Geelen de schaakgrootmeester en schrijver Jan Hein Donner (1927-1988) over de essentie van het schaakspel: “Ontzet door de grondeloosheid van zijn geworpenheid, geërgerd door de oninzichtelijkheid van de werkelijkheid, verbijsterd door het hoge toeval van de dood zoekt de schaker een wereld waarin hij zelf de grond is van zijn handelen, een spel dat inzichtelijk is en geen toeval kent.”  Wat een juweel van een zin!   CS
——————————————-
dinsdag 11 januari 2017      Cirkelredenering
Een Turkse Nederlander, werkzaam aan de VU: “De Koran vertelt ons wat we mogen en niet mogen. Het is het woord van God.”
Een Nederlander, hoogleraar en ook werkzaam aan de VU: “Hoe weet je dat?”
De Turkse Nederlander: “Dat staat in de Koran.”
De Nederlandse hoogleraar  constateert de cirkelredenering bij de Turkse Nederlander die dat zelf niet door heeft. (Zie de column van Jeroen Geurts in de NRC van dit weekend (pag. W11), getiteld Twistgesprek over de dood van God.)
De NRC-columnist Jeroen Geurts,  die die hoogleraar is, ziet dit gesprek met de Turkse Nederlander in de lijn liggen van Nietzsches Umwertung aller Werte . Geurts probeerde (tevergeefs) uit te leggen dat het Nietzsches gedachte was dat de moderne mens, met zijn wetenschap en evolutietheorie, niet langer terug kan vallen op het geloof voor de rechtvaardiging van zijn moraal. “We zijn moderne apen en er zijn geen wetten voor wat ‘goed’ of ‘slecht’ is. We zijn op ons eigen morele kompas aangewezen, hoe moeilijk dat ook is. Het is in die zin dat God volgens Nietzsche dood is.” Aldus de toelichting van Geurts.
De Turkse Nederlander: “Het is apert onwaar. God is helemaal niet dood. Ik voel God elke dag”.
Moeilijk overbrugbare tegenstelling. Groot cultuurverschil. Hoe nodig is filosofie / filosofieonderwijs, waar ook de reikwijdte van de menselijke kennis wordt verkend.    CS
——————————————————
vrijdag 6 januari 2017    Ars moriendi vandaag
Weer wordt het vandaag vierkant aan de orde gesteld: geen euthanasie ondanks wilsverklaring (zie de Volkskrant, de opening, het hoofdartikel en een schrijnend praktijkverhaal op pagina 8 en 9). De artsenorganisatie KNMG wast haar handen in onschuld, stellend dat er ‘geen licht’ zit tussen de beroepsnorm en de Haagse wet- en regelgeving. De Volkskrant: “Ik verwacht dat er mensen komen die zeggen: als de arts niet wil, dan doe ik het zelf wel”.
Het gegeven dat euthanasie tekens weer een issue is, is een teken aan de wand. Euthanasie verlangt een adequaat grondwettelijk geformuleerde regeling, waar de overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking achter kan staan. Zelf sta ik hier ook op te wachten. Over twee maanden ben ik 85 jaar, mijn echtgenote is in het afgelopen voorjaar overleden na meer dan een halve eeuw goed samenzijn, ik heb het besef dat mijn leven voltooid is. Na en in overleg met mijn naasten wil ik straks, wanneer de tijd daar is,  uit eigen beweging afscheid van het leven nemen. CS
—————————————————