Nieuwe Nederlandse Grondwet

Het logboek bevat berichten over opmerkelijke ontwikkelingen bij  de totstandkoming van de Nieuwe Nederlandse Grondwet

zaterdag 28 december 2013        Referendum versus Deliberatie
Een voor mij kardinale passage in het boekje Tegen verkiezingen (blz. 116) van David van Reybrouck is de volgende: “Referenda en deliberatieve democratie zijn in zoverre verwant dat ze rechtstreeks naar de mening van de gewone burger vragen. Voor de rest staan ze volkomen haaks op elkaar: bij een referendum vraag je aan iedereen om te stemmen over een onderwerp waar meestal weinigen iets van af weten, bij een deliberatief project vraag je aan een representatieve steekproef mensen te beraadslagen over een onderwerp waarover ze alle mogelijke informatie krijgen. Bij een referendum spreekt nog heel vaak het onderbuikgevoel, bij een deliberatie spreekt een verlichte publieke opinie”.  CS—————————————–

donderdag 26 december 2013     Een citaat en een vers

Twee mooie citaten van David van Reybrouck over democratie:
“Democratie is tenslotte niets anders dan het institutionaliseren van conflict. In elke samenleving zijn er uiteenlopende, vaak onderling onverzoenbare belangen en wereldbeelden. Elk land is een regenboognatie. Conflict, niet consensus, is het hart van de democratie” (Pleidooi voor populisme, blz.64).
“… want democratie is de macht van de meerderheid met respect voor de minderheid…” (Tegen verkiezingen, blz.24).

Een dierbaar familielid citeerde op haar kerst- en nieuwjaarskaart een fragment van het vers van Paul van Vliet, getiteld “IK HOOP…”. Dit zijn de eerste zes regels:
“Ik hoop op mensen die bergen verzetten,
die door blijven gaan met hun kop in de wind.
Ik bid om mensen die risico’s nemen,
die vol blijven houden met het geloof van een kind.
Ik bid om mensen die dingen beginnen
waar niemand van weet wat de afloop zal zijn.”  CS
————————————

zaterdag 7 december 2013          Volksvertrouwen

In ‘In Zwitserland hebben burgers echt wat te zeggen’, artikel van Fokke Obbema in de Volkskrant van dinsdag 3 december, zegt de sociaal-democraat Andi Gross, levenslang strijder voor directe democratie,  genuanceerd denker over het Zwitserse systeem: “Ik heb vaak gedacht dat juist in Nederland, waar de burgers meer kosmopolitisch zijn dan in het conservatieve Zwitserland, directe democratie heel goed zou kunnen werken”. In hetzelfde artikel stellen Andreas Auer, de éminence grise van de Zwitserse referendumcultuur, en de politicoloog Marc Bühlmann dat je moet vertrouwen op de intelligentie van het volk. Beiden keren zich tegen ‘de vermeende domheid’ van het volk. CS———————————————————–

donderdag 5 december 2013          Rechtsstaat, geen Rechtersstaat 

Thierry Baudet en Bastiaan Rijpkema stellen in afgelopen NRCWEEKEND (O&D7) dat bij de grondwetsherziening van 1953 het primaat van de democratische wetgeving en onze soevereiniteit in één klap om zeep zijn gebracht: niet gekozen (internationale) rechters hebben toen feitelijk de macht gekregen om alle besluiten van het parlement te overrulen.

Beide schrijvers zijn tegen elke toetsing van democratisch genomen besluiten door de rechterlijke macht. “Een rechtsstaat is geen rechtersstaat. [-] je kunt vinden dat de beslissingen van het Nederlandse parlement overstemd moeten worden door ‘de internationale gemeenschap’ en door anonieme, niet-gekozen rechters – maar met ‘rechtsstaat’ heeft dat even weinig te maken als met democratie. Eerder met tirannie van de minderheid – zeg dat dan ook gewoon”, aldus de schrijvers.

Eens. In een volwaardige democratie – dat is een democratie waar in elk geval het volk zelf op zorgvuldige wijze zijn grondwet samenstelt en vaststelt –  kan er geen sprake van zijn dat een geselecteerd groepje rechtsgeleerden de lakens uitdeelt. CS
—————————————-

vrijdag 15 november 2013       Pels versus Van Reybrouck

Dick Pels, directeur van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks, ziet het aleatorisch representatieve model (loting), uiteengezet en beargumenteerd door David van Reybrouck in diens boekje Tegen verkiezingen, als “een naïef alternatief voor een vastgelopen politiek bedrijf”. Pels schrijft dat in zijn artikel, getiteld ‘Van Reybroucks politieke romantiek’, in De Groene Amsterdammer van 14 november 2013. Pels gelooft niet in echte representatie via loting en ziet goed gekozen aristocratie tot het democratisch ideaal behoren. Hij verwijt Van Reybrouck het populistische democratiebegrip ‘het volk moet zelf regeren’ te omarmen. Pels, deel uitmakend van de gevestigde, electorale orde, ziet andere, niet revolutionaire mogelijkheden om aan de bestaande moeilijkheden het hoofd te bieden. “Anders dan Van Reybrouck moeten we dus niet ‘tegen verkiezingen’ zijn, maar de verkiesbaarheid van burgers vergroten, de kiesgerechtigde leeftijd verlagen, de kiesmomenten vermenigvuldigen en burgers de kans geven meer dan één partij en naast partijen ook personen te kiezen”, aldus Pels.

Zelf geloof ik wel in door loting samengestelde groepen Nederlanders, die representatief kunnen zijn voor alle Nederlanders, voor behandeling van belangrijke vraagstukken, zoals die welke bijvoorbeeld in de Grondwet voorkomen. Dat kan wetenschappelijk verantwoord gebeuren. Per vraagstuk kunnen de groepen anders van samenstelling zijn.

Via het aleatorisch representatieve model zou – bij wijze van tweede spoor – voor het aanstaande jubeljaar 2015 (200 jaar Nederlandse Grondwet) een proeve van een nieuwe Nederlandse Grondwet kunnen worden samengesteld. CS
—————————————————

maandag 11 november 2013     Zeer onvolkomen grondwet

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag staat een paginagroot artikel over de Grondwet van Wim (W.J.M.) Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden. Het stuk is getiteld: “Juist nu stabiliteit zo gewenst is, hebben we niets aan de Grondwet”. Voermans somt een aantal bezwaren tegen en ten aanzien van de Grondwet op, zoals:  zij is op dit moment op sterven na dood; zij wordt niet gekend en niet als belangrijk gewaardeerd; zij is slecht te lezen; zij wordt overvleugeld door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens; er staat veel niet in wat er wel in zou moeten staan, zoals bepalingen over de democratie, het democratisch bestuur, de volkssoevereiniteit, de rechtsstaat, het functioneren van de rechtspraak, de regeringsformatie, de politieke rol van de Eerste Kamer, de bevoegdheden van de minister-president, de politieke partijen, Europa, de Europese Unie; zij kent niet – in tegenstelling tot praktisch alle andere landen – de mogelijkheid van rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet. Voermans: “Juist nu er in het huidige klimaat behoefte is aan duidelijkheid, houvast, bestuurbaarheid en transparantie, kan dat ene instituut dat daar met duidelijke spelregels voor kan zorgen, niet in stelling worden gebracht. Het dreigt daarmee letterlijk waardeloos te worden”. Voermans ziet in de aanstaande viering van het 200-jarig bestaan van de eerste Grondwet van het Koninkrijk der Nederlanden (1815-2015) een mooie aanleiding om stil te staan bij oude wijsheden en om met nieuwe wijsheid de Grondwet weer tot een levend document te maken dat ons houvast biedt”. Zelf voeg ik daar aan toe: praat voor realisatie hiervan met David van Reybrouck.  CS
——————————————

vrijdag  8 november 2013        Van stemrecht naar spreekrecht

Met zijn boekje Tegen verkiezingen (ISBN 978 90 234 7459 3) geeft David van Reybrouck eigenlijk een uitwerking, rechtvaardiging en historische inbedding van het lopende project  Het samenstellen van de Nieuwe Nederlandse Grondwet van, voor en door de burgers. Van Reybrouck stelt dat de tijd is aangebroken, dat de democratie gedekoloniseerd en gedemocratiseerd wordt. (blz.153) Er moet thans, aldus de schrijver / historicus / filosoof, sprake zijn van deliberatieve democratie. “Deliberatieve democratie is een vorm van democratie waarbij collectieve beraadslaging centraal staat en waarin deelnemers aan de hand van informatie en argumentatie concrete, rationele oplossingen formuleren voor maatschappelijke uitdagingen. Om te vermijden dat enkel mondige deelnemers het groepsproces kapen, wordt doorgaans gewerkt met kleinere subgroepen, professionele gespreksleiders en een uitgetekend scenario”. (blz. 103) Alle groepen deelnemers kunnen worden bijgestaan door deskundigen. Alle deelnemers worden door loting aangewezen. Het zogenaamde “aleatorisch representatieve model”, al millennia oud is, maar alleen de laatste twee centennia in vergetelheid geraakt. Van Reybrouck wijst er op dat in het voorbije decennium een vijftal collectieve beraadslagingen op nationaal niveau in de wereld heeft plaats gevonden, twee in Canada (British Columbia en Ontario), de andere drie in Nederland, Ierland en IJsland. Al deze vijf beraadslagingen hielden zich bezig met belangrijke materie, zoals de hervorming van de kieswet en zelfs de grondwet. (blz. 109 e.v.) Van Reybrouck erkent dat het verkondigen van zijn ideeën momenteel nog zoiets is als vloeken in de kerk, maar hij citeert hiervoor  Anthony Barnett & Peter Carty met: “Men zegt wel eens dat het leven van elke belangrijke gedachte drie fasen kent. Eerst wordt ze genegeerd. Dan wordt ze belachelijk gemaakt. Vervolgens wordt ze algemeen aanvaarde wijsheid”. (blz. 126) Samengevat: ging het de voorbije twee eeuwen sinds de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog(1775-1783) en de Franse Revolutie (1789-1795) om het verkrijgen van stemrecht, vanaf nu gaat het om spreekrecht. CS
————————————————————

zaterdag 2 november 2013    Les in bescheidenheid

In zijn gesprek met Wilma de Rek, getiteld ‘Tegen de vergetingsdood’ in de Volkskrant van vandaag, zegt Paul Scheffer  het volgende: “Ik vind het echt jammer dat het Nationaal Historisch Museum is weggezet als uiting van arrogantie of eigendunk, terwijl geschiedenis juist een les is in bescheidenheid. Het zijn doorgaans de winnaars die de geschiedenis schrijven, maar geschiedenis onderstreept ook een filosofie van pessimisme, het laat zien dat niet alleen de redelijkheid deel uitmaakt van de werkelijkheid maar ook de onredelijkheid en irrationaliteit.” (-) “Ik denk graag na over geschiedenis als een manier waarop verschillende waarheden naast elkaar bestaan en niet tegen elkaar hoeven te worden weggestreept.”

In het verlengde van een (echt) Nationaal Historisch Museum zie ik ook een Nederlandse Grondwet van en voor de burgers. CS
—————————————————

zondag 27 oktober 2013        Praktische uitvoering
Het ligt in de lijn van de ideeën van David van Reybrouck over democratie dat burgers zelf – en dus niet hun gekozen vertegenwoordigers – hun grondwet samenstellen. De grondwet is een basisdocument van beperkte omvang. De samenstelling ervan is een uitvoerbare, technische aangelegenheid. De formatie van eerstens een algemene begeleidingsgroep en vervolgens van enkele subbegeleidingsgroepen, met vermelding van de voornaamste taken, zou een eerste concrete stap kunnen zijn. Zie het onderstaande schemaatje.
Algemene begeleidingsgroep
Vorming: Formatie van ongeveer 5 burgers / mannen en vrouwen / gemotiveerden / vrijwilligers
Taken: • Lijst aanleggen van mogelijke onderwerpen / aandachtsvelden die in Nederlandse Grondwet aan de orde komen • Per gekozen onderwerp / aandachtsveld een subbegeleidingsgroep van ongeveer 5 burgers vormen • Concipiëren van eisen waaraan grondwetbepalingen dienen te voldoen • Begeleiden van de subgroepen • Contacten zoeken en onderhouden met bestaande bemoeienissen met de Nederlandse Grondwet en met gelijksoortige initiatieven in den lande • Besteden van aandacht aan noodzakelijkheid en mogelijkheid ter zake van financiering
Subbegeleidingsgroepen
Taken: • Verzamelen van namen en adressen van de deskundigen, belangstellenden / belanghebbenden / betrokkenen (personen en instanties) • Inventariseren van bestaande bepalingen in (grond)wetten in binnen- en buitenland, alsmede van gedachtewisselingen / discussies dienaangaande • Benaderen van de verzameling van personen en instanties • Via loting een redactiegroep samenstellen uit de verzameling van personen en instanties    CS
———————————————–

donderdag 24 oktober 2013    Hulp bij zelfdoding moet geoorloofd zijn

In Nederland is hulp bij zelfdoding wettelijk verboden. Afgelopen dinsdag  is Albert Heringa  door de rechtbank schuldig verklaard voor het overtreden van dat verbod. De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) is voor afschaffing van dat wettelijke verbod. De christelijke Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV) is voor handhaving. De Nieuwe Nederlandse Grondwet is ook voor afschaffing. Zie Hoofdstuk VI, paragraaf 12, de punten 5 en 6 (http://www.nieuwegrondwet.nl/nieuwe-grondwet/#6.12 ).
Wetten gelden voor burgers als burgers. Uit anderen hoofde kunnen burgers voor zich zelf verbieden wat “algemeen” wel is toegestaan. CS
———————————————————–

vrijdag 11 oktober 2013      Democratische innovatie is aan de tijd

In Vrij Nederland van deze week (12 oktober 2013, jaargang 74) staat een uitgebreid tweegesprek van Felix Rottenberg en David van Reybrouck  over de ideeën van Van Reybrouck in diens pas verschenen boekje ‘Tegen verkiezingen’. Met uitzondering van de titel toont Rottenberg zich te kunnen vinden in die ideeën over democratische vernieuwingen. Hij vindt het heel vreemd dat beroepspolitici niet bereid zijn zich te onderwerpen aan een burgerforum. Van Reybrouck wijst er op dat er eind van deze maand in Pakhuis de Zwijger een congres over democratische innovatie wordt gehouden met mensen uit allerlei burgerinitiatieven. Hij zegt: “Ik denk dat er veel expertise in onze landen aanwezig is. We staan aan de vooravond van een grote bereidheid tot verandering”.  “… de maatschappij is fundamenteel veranderd. In een hypersnelle samenleving met de best opgeleide burgerbevolking ooit, werken we met een eeuwenoud systeem”, aldus Van Reybrouck.  CS
————————————————————–

zondag 29 september 2013    Een blauwdruk

David van Reybrouck heeft onlangs bij Uitgeverij De Bezige Bij zijn pamfletachtig boekje Tegen verkiezingen  / een dringende oproep tot vernieuwing uitgebracht en daarover vandaag in het televisieprogramma Buitenhof met Pieter Jan Hagens hartstochtelijk gesproken. Van Reybrouck pleit ervoor om in onze huidige informatie- en communicatiemaatschappij (met een parlement dat slechts eens in de vier jaar wordt gekozen en dat allerminst representatief is) de burgers op georganiseerde manier een stem te geven op alle mogelijke gebieden van de samenleving. In zijn boekje geeft hij – onder verwijzing naar het klassieke Athene en 3000 jaar Europa – voor die organisatie een blauwdruk. ‘Loting’ vormt daarin een belangrijk element. In zijn televisiegesprek noemde Van Reybrouck Ierland en IJsland, waar ‘uitgelote’ burgers werken aan nieuwe artikelen van de Grondwet.

Laten wij in Nederland ons door de Belg Van Reybrouck gezeggen en onze lethargie in deze van ons afschudden.  CS
—————————————

vrijdag 20 september 2013     The Idea of Peace

Gisteravond werd in het Utrechtse muziekcentrum Vredenburg Leidsche Rijn in het kader van ‘300 jaar Vrede van Utrecht’ het koorwerk The Idea of Peace van de Engelse componist Adrian Williams ten gehore gebracht door het Toonkunstkoor Utrecht, de Kathedrale Koorschool Utrecht, het Promenade Orkest en enkele solisten. De tekst van het koorwerk, gemaakt door de librettist Arjen Eijgenraam, is gebaseerd op de Universal Declaration of Human Responsibilities, in 1997 vastgesteld door de InterActionCouncil, een onafhankelijke organisatie van voormalige staatshoofden en regeringschefs (zie: http://interactioncouncil.org/universal-declaration-human-responsibilities ).  Deze universele verklaring deed mij denken aan het in 2000 vastgestelde Earth Charter, waarover ik op 4 maart 2010 in dit logboek heb geschreven. CS
—————————————————

zondag 8 september 2013      Een nationale ideeënbus

Onder de titel ‘Nationale Ideeënbus’ schrijft Alice de Nijs (1959) op pagina 83 in de deze week verschenen bundel Mijn droom voor ons land / Inspiratie voor de koning het volgende: “Mijn droom is dat er een Nationale Ideeënbus komt, een speciale website waar burgers originele plannen voor ons land kunnen deponeren. Plannen die ook ter inzage moeten liggen bij gemeentehuizen en bibliotheken voor degenen die niet over internet beschikken. Elk jaar kiezen burgers vervolgens het beste plan uit, waarna politici besluiten of het plan kan worden uitgevoerd. Zo krijgen gewone burgers de kans om hun oplossing of plan te uiten naar medeburgers én politici”.   CS
——————————————-

dinsdag 3 september 2013     De wissel om

Voor mij was afgelopen zondagavond Daan Roosegaarde  in het VPRO-programma Zomergasten een toonbeeld van het nieuwe denken, kijken en doen: een hedendaagse  paradigma-switch. In dat kader zag ik ook het gezamenlijk werken aan de Nieuwe Nederlandse Grondwet: belachelijk in de oude context, reëel in de nieuwe. CS
—————————————

zondag 25 augustus 2013          Je vijanden niet doden

In zijn column ‘Kijk, oorlog!’ in de Volkskrant van dit weekend  schrijft Jonathan van het Reve naar aanleiding van  mogelijke gewelddadige reacties op de Syrische gifgasaanval, dat we geen domme dingen moeten gaan doen en dat militair ingrijpen tot nog meer ellende kan leiden. Van het Reve: “Het lijkt misschien gezond en ‘menselijk’ om je weer eens echt te laten raken door oorlogsgeweld, maar het is de vraag of het iets oplevert. Een dieper, rationeel besef bij iedereen dat oorlog altijd gruwelijk en ellendig is, zou beter zijn […].” Deze gedachte lijnt met desbetreffende gedachten in de Nieuwe Nederlandse Grondwet. Daarin  staat in paragraaf 19 van Hoofdstuk VI (Onze gemeenschappelijke uitgangspunten op belangrijke aandachtsvelden in onze samenleving), gewijd aan Defensie / Oorlog / Vrede, onder meer het volgende: “Vanuit zijn grondbeginsel van de erkenning van de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap richt Nederland noodzakelijk geweld nooit op het doden van de vijand”.  Zie: http://www.nieuwegrondwet.nl/nieuwe-grondwet/#6.19 . CS

————————————————————

maandag 12 augustus 2013    Aanzetten tot wijzigingen van de Grondwet

* Met het oog op het daadwerkelijk veilig stellen van de privacy van de Nederlandse burgers bepleitte gisteravond hoogleraar Beatrice de Graaf in het VPRO- televisieprogramma Zomergasten de terugkeer van Beginsel 1 van de in 1798 vastgestelde Staatsregeling voor het Bataafsche Volk, luidend: “Het oogmerk der maatschappelijke vereeniging is beveiliging van persoon, leven, eer en goederen, en beschaaving van verstand en zeden”. Dit beginsel heeft tot aan de grondwetswijziging van1983 stand gehouden.

* De Staatscommissie Grondwet heeft eind 2010 in haar rapport aan de Nederlandse regering geadviseerd om het recht op vertrouwelijke informatie in de Grondwet op te nemen.

* Tijdens het symposium Crowdsourcing de Grondwet, georganiseerd op de VN Internationale Dag van de Democratie op 15 september 2012 door onder meer NetwerkDemocratie, heeft de themagroep communicatie  aanbevolen het huidige artikel 13 van de Grondwet, handelend over de onschendbaarheid van het brief-, telefoon- en telegraafgeheim, als volgt te her redigeren: “Iedereen heeft recht op eerbiediging en realisatie van de vertrouwelijkheid en integriteit van haar communicatie en informatie over deze communicatie”.

* In de Nieuwe Nederlandse Grondwet is paragraaf 18 van Hoofdstuk VI (Onze gemeenschappelijke uitgangspunten op belangrijke aandachtsvelden in onze samenleving) gewijd aan Informatie / Communicatie. Zie: http://www.nieuwegrondwet.nl/nieuwe-grondwet/#6.18 .

* In het kader van de viering van 200 jaar Koninkrijk organiseert momenteel de Academie voor Wetgeving, in samenwerking met het Nationaal Comité 200 jaar Koninkrijk, een ‘GrondwetStrijd’. Iedereen, van studenten tot ambtenaren en deelnemers uit het bedrijfsleven, kan deelnemen door een zelf gekozen wijziging van de Grondwet op te stellen en in te zenden. Zowel wijziging van bestaande artikelen als het opnemen van een geheel nieuw artikel is mogelijk. Zie:  http://www.academievoorwetgeving.nl/actueel/197/GrondwetStrijd:_zelf_een_(deel_van_de)_Grondwet_schrijven.html CS
—————————————————-

vrijdag 9 augustus 2013     Multimediaal werken aan nieuwe Grondwet

De Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) in Leusden heeft sinds kort een nieuw, gratis te downloaden, multimediaal filosofietijdschrift i-Filosofie. Hierin staan “gefilmde gesprekken met filosofen, gesproken columns, boeksignaleringen, voorpublicaties van filosofieboeken, audiofragmenten van historische filosofielezingen, kunstbeschouwingen, eventverslagen, een agenda en nog veel meer”, aldus de ISVW. Deze school wil door tekst, beeld en audio te combineren de filosofie in al haar verscheidenheid laten bloeien. Zie: http://www.isvw.nl/tijdschrift/ .

Wenselijk is ook de komst van een gratis te downloaden, multimediaal tijdschrift Nieuwe Nederlandse Grondwet . Als aanzet daartoe is de website Nederlandse Grondwet van het Parlementair Documentatie Centrum PDC te beschouwen. Zie:  http://www.denederlandsegrondwet.nl/ . CS

———————————————-

woensdag 31 juli 2013        Interactieve journalistiek

Afgelopen maandagavond  werd op Nederland 2 (NTR, Henk Steenhuis) het slotdeel van de 3-delige serie Iedereen journalist uitgezonden. De serie gaat over de toekomst van de journalistiek. Het derde deel, getiteld De nieuwe journalist, constateert dat er zich een nieuw leger van journalisten aan het vormen is: heel veel mensen zetten zelf met eigen handzame apparatuur en met weinig geld allerlei informatie (tekst, geluid, foto, video, data) op het web en zijn vervolgens vaak interactief met hun volgers bezig. In die situatie dient, aldus deel 3 van de serie, de ideale onderzoeksjournalist specialist te zijn. Hij/zij dient op een bepaald probleemgebied alles te weten en tegelijk te beseffen dat de echte kennis bij anderen ligt, met wie hij op het web interactief moet communiceren, teneinde alle beschikbare kennis boven tafel te krijgen.

De Nieuwe Nederlandse Grondwet is ook op te delen in tal van probleemgebieden, waarop onderzoeksjournalisten zich kunnen vastbijten, om vervolgens de echte kennis ter zake interactief bij (groepen) anderen op te halen. CS
————————————————————-

woensdag 17 juli 2013     Niet de artsen, maar de rechters moeten oordelen

In zijn interview met de Volkskrant van gisteren pleit oud-rechter Jan Peeters er voor, dat niet artsen maar rechters oordelen over euthanasieverklaringen van ernstig dementerende patiënten. “Je zou in de wet moeten opnemen dat de naasten van patiënten  naar de rechter kunnen stappen. De rechter kan dan vaststellen of iemand wilsonbekwaam is en of zijn wilsverklaring nog mag gelden. Dat is hun vak. (-)  Het zou goed zijn als zo’n wilsverklaring bij de notaris moet worden afgelegd. (-) Ook ben ik er voor dat mensen iemand moeten aanwijzen die hen vertegenwoordigt als ze wilsonbekwaam worden”, aldus Jan Peeters.

Op 8 december 1994 hebben mijn echtgenote en ik op notariskantoor van Grafhorst & van Buitenen in Utrecht precies zo een wilsverklaring schriftelijk vastgelegd, als door oud-rechter Jan Peeters bedoeld. Op 4 juli 2012 hebben mijn echtgenote en ik een kopie van onze beider wilsverklaringen bij onze huisarts gedeponeerd. Zie wat de Nieuwe Nederlandse Grondwet over levensbeëindiging bepaalt: http://www.nieuwegrondwet.nl/nieuwe-grondwet/#6.12 . CS

——————————————————

zaterdag 29 juni 2013      Drijfveer

Wat drijft mij op mijn oude dag zo te jagen op zo iets onmogelijks als het gezamenlijk schrijven van de Nieuwe Nederlandse Grondwet? Dat is mijn filosofische aard, met mijn daarop ontwikkelde filosofie. In een ideaal basisstuk, dat de Grondwet is,  formuleren wij in consensus – naast de grote lijnen van de inrichting van onze Staat en onze Samenleving – onze grondbeginselen, onze fundamentele rechten en plichten, en onze gemeenschappelijke uitgangspunten op een aantal belangrijke gebieden. Met name bij onze grondbeginselen, waarbij de erkenning van de menselijke waardigheid voorop staat, is het de vraag waarop wij onze grondbeginselen baseren. Waarom moet ik zo nodig elk lid van de mensengemeenschap als persoon respecteren? Waarom kan ik niet rücksichtslos doen en laten wat ik wil? Een antwoord als “dat is nu eenmaal zo, niet zeuren” is geen antwoord. Voor steeds meer Nederlanders, onder wie ik, is een antwoord als “als jij je er niet aan houdt, weten ze jou wel na je dood te vinden en als jij je er wel aan houdt, word je in het hiernamaals beloond, zeker als heteroseksuele man” ook geen antwoord. Voor de Franse filosoof Gabriel Marcel (1889-1973) is het de historische opdracht van de huidige filosofie de rechtvaardiging van de onvervreemdbare menselijke waardigheid en ligt die rechtvaardiging op het vlak van leven en dood en niet op het vlak van abstracte rationaliteit. Ik heb die gedachten van Marcel tot de mijne gemaakt. Bij het gezamenlijk en van onderaf samenstellen van de Grondwet, waar in de talloze gedachtewisselingen van alles aan de orde komt, en dus ook de rechtvaardiging van onze grondbeginselen, zal ons collectief geweten gevormd en versterkt worden, wat de weerbaarheid van onze democratie ten goede komt. Het is dit perspectief dat mij drijft zo lang de tijd mij gegeven is. CS
——————————————

vrijdag 28 juni 2013        Een reeks ontwerpen

Aan de reeks “burgers ontwerpen een nieuwe Grondwet voor Nederland” heeft Pieter Bijlard er dit jaar een toegevoegd, onder de titel “Voorstel voor een nieuwe Grondwet van Nederland”. Dit ontwerp bestaat uit een preambule en 10 hoofdstukken met in totaal 116 artikelen. Het is opgenomen in zijn boekje Hoogste tijd voor een democratische Grondwet (Uitgeverij Boekscout, ISBN 978-94-6206-744-8). Zijn ontwerp volgt op onder meer “Een Nederlandse Ontwerp-Grondwet” van Jan Willem Sap (2006) en “Proeve van een Grondwet” van prof.mr. C.A.J.M. Kortmann (2008). Dit laatste ontwerp munt met zijn slechts 27 artikelen uit in beknoptheid.

Pieter Bijlard vindt dat het de hoogste tijd is dat het soevereine volk op de democratische wijze zijn Grondwet tot stand brengt. Hij hoopt dat anderen zijn gedachten delen en zijn proeve gaan bespreken c.q. bediscussiëren, wat zou moeten uitmonden in vaststelling bij referendum.

Dit alles lijnt met de Nieuwe Nederlandse Grondwet. Gewenst is nu een samenbundeling van initiatieven, waarbij het organiseren van open besprekingen van de relevante onderdelen van de Grondwet – waaronder met name ook de Grondwet als zodanig – hoog op de agenda staat. CS
————————————————

donderdag 20 juni 2013    Met de rug naar de toekomst

Tijdens het Grote Grondwet Debat gisteravond in Den Haag, waaraan door naar schatting 70 mensen werd deelgenomen, werd de stelling dat in een volwaardige democratie het volk zijn Grondwet samenstelt en vaststelt, met verschillende argumenten onder vuur genomen. Praktisch tegenargument: gedachtenwiselingen met miljoenen Nederlanders zijn ondoenlijk. Ethisch tegenargument: de dictatuur van de meerderheid wordt geschapen; universele waarden kunnen bij meerderheid worden weggestemd. Cultureel tegenargument: de huidige eerbiedwaardige en daarmede gezaghebbende Grondwet – hoe gebrekkig en inadequaat ook –  wordt bij het oud vuil gezet. Met deze argumenten werd de stelling eigenlijk van tafel geveegd en was er geen ruimte voor de vraag “wat en hoe op weg naar”.  Opmerkelijk was dat het debat met de rug naar de toekomst werd gehouden: alle aandacht was er voor het verleden; geen oog was er voor de toekomst met zijn fabelachtige mogelijkheden op het gebied van informatie en communicatie. Onvoorstelbaar dat er in de nabije toekomst op Wikipedia-achtige wijze als uit het niets een volksgrondwet ontstaat.  CS

——————————————

zondag 16 juni 2013     Naar een verandering van Artikel 23

August Hans den Boef wijst in de NRC van dit weekend (rubriek Opinie&Debat) op het einde van de verzuiling in het Nederlandse onderwijs en roept daarom op het onderwijsartikel van de Grondwet (artikel 23) te wijzigen. Den Boef: “Een voorstel derhalve voor een nieuwe ‘pacificatie’. De minister van onderwijs – en zo hij weigert, een groep onderwijswoordvoerders van politieke partijen – verzoekt deskundigen een aanpassing van Artikel 23 te bedenken waarin staatssubsidie slechts kan worden gegeven op basis van zeer breed te interpreteren onderwijskundige beginselen die ook op basis van levensbeschouwing kunnen worden gehuldigd. Dus een legitimatie van de praktijk in de meeste (confessionele) scholen van vandaag de dag”.

Vergelijk dit voorstel met het onderwijsartikel in wording in de Nieuwe Nederlandse Grondwet (Hoofdstuk VI. Onze gemeenschappelijke uitgangspunten op de belangrijke aandachtsvelden in onze samenleving, Paragraaf 2. Onderwijs). Zie: http://www.nieuwegrondwet.nl/nieuwe-grondwet/#6.2 .  Dit artikel in wording gaat inhoudelijk in de richting van het voorstel van Van den Doef, maar wijkt af van de door hem voorgestelde procedure: niet de weg van de traditionele commissie van deskundigen, maar een open gedachtenwisseling van alle betrokkenen, onder wie deskundigen. CS

—————————————————

zaterdag 8 juni 2013      Naar een nieuwe Grondwet

In zijn nieuwsbrief van deze maand nodigt het Huis voor democratie en rechtsstaat / Pro demos iedereen uit voor deelname aan “Het Grote Grondwet Debat”. Dat debat vindt plaats op woensdagavond 19 juni van half acht tot half tien in Den Haag, Hofweg 1 h (aanmelden via aanmelden@prodemos.nl). Aan de orde komen onder meer het democratische gehalte van de huidige Nederlandse Grondwet en het samenstellen van een geheel nieuwe Grondwet. Het debat vindt plaats met kenners van het veld, zoals prof.dr.Remieg Aerts, prof.mr.dr.Maurice Adams, Pieter Bijlard en dr. Karin van Leeuwen. Ik ben er van plan de wenselijkheid naar voor te brengen van het gaan bespreken van – gegeven de voorhanden informatie- en communicatiemogelijkheden – alle items, die relevant worden bevonden voor de Grondwet. Dat zou moeten gebeuren in een aan te sturen proces van eindeloze gedachtenwisselingen van zoveel mogelijk mensen, instellingen en bewegingen. In de geest van “herrschaftsfreie Kommunikation” (Jürgen Habermas). Het zou moeten uitmonden in compacte, voor de gemiddelde burger goed leesbare formuleringen. De Nieuwe Nederlandse Grondwet zou daarbij een hulpmiddel kunnen zijn. CS

—————————————————

zaterdag 1 juni 2013      Publiek debat gewenst over waarden

In de NRC van gisteren stelt de Amerikaanse politieke filosoof Michael Sandel in zijn gesprek met Bas Heijne dat vooral jonge mensen smachten naar een publiek debat over waarden en dat juist het gebrek aan debat over moraal ruimte schept voor intolerante opvattingen. Sandel: “We zijn ons ervan bewust dat we verschillend denken over wat goed is, zowel in moreel, cultureel en spiritueel opzicht. Omdat we bang zijn onze waarden aan anderen op te leggen, proberen we het publieke domein zo neutraal mogelijk te houden. We vragen anderen hun morele overtuigingen af te geven bij de deur voordat ze de publieke ruimte betreden. Dat is begrijpelijk, maar verkeerd, want het publieke debat verschraalt erdoor. Het heeft ook tot gevolg dat de leegte die daardoor ontstaat gemakkelijk opgevuld kan worden door kleinzielige, intolerante overtuigingen van allerlei soorten fundamentalisten. Die hebben dan het rijk alleen. Dat is de paradox: juist onze schroom publieke discussies in morele termen te voeren, schept ruimte voor intolerante opvattingen”. Sandel is er zeker van dat de behoefte om te debatteren over wat een rechtvaardige samenleving inhoudt, bij veel meer mensen leeft dan alleen bij studenten filosofie. Hij hoopt dat maatschappelijke organisaties en sociale bewegingen zich voor een degelijk debat openstellen en zo “de bouwstenen aandragen voor een nieuwe politiek, die zich durft uit te spreken over de publieke zaak. Uiteindelijk zal de politiek dan ook wel wakker worden”, aldus Sandel. Wat lijnen al deze gedachten met het van onderaf opstellen van de Nieuwe Nederlandse Grondwet!   CS

———————————————————-

dinsdag 14 mei 2013    Gemeenschappelijke uitgangspunten formuleren

Stan Meuwese, die aan een proefschrift werkt over dienstplicht en dienstweigeren, schreef in zijn artikel in de Volkskrant van gisteren (blz. 22) met de titel “Het is mooi geweest met de dienstplicht”, dat er in Nederland volgens artikel 97 van de huidige Grondwet (1983) een krijgsmacht is. Meuwese herinnert er aan, dat de toenmalige regering in 1979 tevergeefs een poging heeft gedaan de krijgsmacht uit de Grondwet te schrappen, omdat de krijgsmacht een gewone rijksdienst is zoals rijkswaterstaat, belastingdienst en brandweer dat ook zijn, maar waarover de huidige Grondwet merkwaardigerwijs zwijgt.

In een basisstuk van de Nederlandse staat / van de Nederlandse samenleving, dat de Grondwet is,  dienen voor alle belangrijke aandachtsvelden de gemeenschappelijke uitgangspunten geformuleerd te zijn. Dat is wat de Nieuwe Nederlandse Grondwet beoogt. CS

—————————————————-

zondag 21 april 2013       Simpel raamwerk

De Brits-Amerikaanse politiek filosoof en emeritus hoogleraar Larry Siedentop (1936) zegt in zijn interview met de Volkskrant van gisteren (“Europa is niet aan eenheid toe”) het volgende: “In Amerika heb je een simpel grondwetspatriottisme, waarop een gedeelde cultuur rust. Een grondwet moet een simpel raamwerk zijn. Ik heb weleens gedebatteerd met Giscard d’Estaing toen hij werkte aan de Europese grondwet. Tocqueville zou zich tranen hebben gelachen om een grondwet van driehonderd bladzijden. Dat is idioot”. Ik deel die taxatie van Siedentop.  CS

——————————————

vrijdag 12 april 2013         Denken en doen

Aan het einde van zijn column `De wereld wordt steeds eenvoudiger` in het programmablad FILOSOFIE (maart 2013) van de Internationale School voor Wijsbegeerte, schrijft René Gude dat het evident veel gemakkelijker is om je ficties te verbeteren dan de wereld te veranderen. “Verbeter de wereld, begin met je wereldbeeld”, aldus Gude. Dit laatste is ook de achterliggende gedachte bij het gezamenlijk opstellen van de Nieuwe Nederlandse Grondwet: in een eindeloos proces zo goed mogelijk formuleren wat ons bindt, wat ons drijft, wat ons verplicht, en hoe we een en ander ingericht en geregeld willen hebben. CS

———————————————–

dinsdag 2 april 2013     Wenkend perspectief

Het VPRO-programma Tegenlicht gisteravond was gewijd aan het onderwerp “Overvloed”. Daarin werd voor de komende twintig tot dertig jaar een perspectief geschetst van ongehoorde (exponentiële) groei van beschikbare elektriciteit (zonne-energie), van beschikbaar zoet water (omgezet zeewater dank zij de spotgoedkope zonne-energie) en van internetgebruik. Met name dit laatste – massaal wordende – gebruik zal leiden tot een overvloed aan kennis en communicatie in de “crowd” en tot intensivering van innovatie en creativiteit daarbinnen. Dit is een wenkend perspectief voor het vanuit de “crowd” daadwerkelijk tot stand brengen van de Nieuwe Nederlandse Grondwet. CS

—————————————————————————

zaterdag 9 maart 2013    Jodenhaat op scholen

In haar column in de Volkskrant van gisteren, getiteld “Scholieren die joden haten” (p.27), vraagt Nausicaa Marbe of er effectieve strafmaatregelen worden genomen tegen racistische leerlingen die lessen verstoren en of de politiek hier niet onvergeeflijk problemen laat liggen. Marbe herinnert er aan dat twee jaar geleden een Elsevier-onderzoek aangaf dat één op de vijf docenten in het vmbo problemen had in de klas, wanneer de Holocaust ter sprake kwam.

Wat zou het goed zijn, als de Nederlandse Grondwet in enigerlei vorm in het onderwijs aan de orde zou komen, en nog beter de (door Nederlanders zelf op te stellen) Nieuwe Nederlandse Grondwet. Daarin staat in artikel 1 van Hoofdstuk II (Onze grondbeginselen),  dat Nederlanders leven vanuit de gemeenschappelijke “erkenning van de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap”. In de toelichting van dit artikel staat dat deze formulering afkomstig is uit de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948).   CS

———————————————————-

vrijdag 22 februari 2013     Nieuwe Grondwet: kort, krachtig, duidelijk

Lodewijk Asscher, de huidige vicepremier en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, werkt momenteel aan de opstelling en invoering van een participatiecontract voor Europese en andere immigranten. In dat, door buitenlanders te ondertekenen, contract worden de Nederlandse grondrechten, normen en waarden gesteld. Is het niet veel doeltreffender en doelmatiger (en veel meer aan de tijd) om – in plaats daarvan – gezamenlijk te werken aan de Nieuwe Nederlandse Grondwet, die voor alle Nederlandse staatsburgers geldt? Daarin wordt dan al dat moois van de minister kort en krachtig in duidelijke bewoordingen gesteld. Het komt in de plaats van de huidige grondwet, die in veel opzichten krakkemikkig is en nogal wat artikelen bevat die veel beter in gewone wetten geplaatst kunnen worden, zoals de 26 (van de in totaal 142) artikelen over de koning. CS

——————————————————————-

zaterdag 16 februari 2013      Recht op zelfdoding

Mijn jongste broer (Jan,1941) is zondag een week geleden overleden. Na elf jaar groeiende prostaatkanker is hij tot zelfdoding overgegaan.  Droefenis alom vanzelfsprekend bij ons, maar ook begrip voor het ondragelijk worden van zijn leven. Het is jammer dat het de Nederlandse staatsburgers niet gemakkelijk wordt gemaakt weloverwogen, waardig en op tijd van het leven en van hun dierbaren afscheid te nemen. Bij zijn drukke, hartelijke uitvaart/crematie viel meer dan eens het woord “moed”.

Corine Muller-Bauer (1947) schreef afgelopen vrijdag in de NRC, in haar artikel “Ook euthanasie voor dementen”, dat onlangs haar bijna 93 jaar oude moeder is overleden. Haar moeder was tijdens haar leven voorvechtster van het recht op zelfbeschikking van het leven. Ondanks haar wilsverklaring stierf zij, dement, bed- en rolstoelpatiënt, na vijf jaar in een zorginstelling.

In de Nieuwe Nederlandse Grondwet staat in Hoofdstuk VI  (Onze gemeenschappelijke uitgangspunten op belangrijke aandachtsvelden in onze samenleving), Paragraaf 12 (Levensbeëindiging), dat zelfdoding ieders recht is (artikel 5). CS

———————————————————-

zaterdag 2 februari 2013       Van lineair naar circulair

Jan Jonker (1954), hoogleraar duurzaam ondernemen, stelt in de NRC van gisteren (blz.28-29) dat de roep om duurzaamheid en nieuwe economie groot is. In 2011 schreef hij samen met studenten, burgers en bedrijfsleven het boek Duurzaam Denken Doen. Inspiratieboek over onze gezamenlijke toekomst. Het boek was het product van het crowdsourcing-project ‘Our Common Future 2.0’. In vervolg op dat project inventariseert Jonker momenteel ideeën over een nieuwe manier van zaken doen, via symposia, discussiebijeenkomsten en de website www.nieuwebusinessmodellen.info . Jonker: “De omschakeling van een lineaire economie – producten maken, gebruiken en afdanken – naar een circulaire economie – producten maken, gebruiken en hergebruiken – vereist een andere manier van organiseren. […] Cruciaal is dat belemmeringen voor (burger)initiatieven uit de weg worden geruimd. De top-down benadering – de overheid bepaalt en voert uit – moet worden vervangen door een bottom-up benadering, waarbij initiatieven van burgers en maatschappelijk verantwoorde ondernemers worden aangemoedigd. En de overheid biedt ruimte aan ondernemende burgers”.

De uitkomsten van  het onderzoek van professor Jonker zouden hun weerslag moeten krijgen in de Nieuwe Nederlandse Grondwet.  CS

—————————————————————

dinsdag 29 januari 2013       Herrschaftsfreie Kommunikation

De jaarlijkse Erasmusprijs is dit jaar door de Nederlandse Stichting Praemium Erasmianum toegekend aan de Duitse filosoof Jürgen Harbermas (1929), op het aandachtsveld ‘de toekomst van de democratie’. Habermas – de man die de meer en meer overheersende instrumentele rationaliteit beperkt beoogt te houden ten gunste van de communicatieve rationaliteit – filosofeert over een juist evenwicht tussen ‘systeem’ en ‘leefwereld’, over de ideale vorm van menselijke communicatie (herrschaftsfreie Kommunikation / machtsvrije communicatie). Het is deze laatste rationaliteit die een achterliggende gedachte vormt van de totstandkoming van de Nieuwe Nederlandse Grondwet. CS

————————————————–

dinsdag 22 januari 2013     De kracht van de Grondwet

De herkozen president van de Verenigde Staten, Barack Obma, zei gisteren in zijn inauguratierede, getiteld Wij, het volk, dat “we getuige zijn van de kracht van onze Grondwet, telkens wanneer we bij elkaar zijn voor de inauguratie van een president”. Hij zei verder onder meer: “We moeten principes niet verwarren met absoluut denken. Of politiek niet verwarren met spektakel. Of schelden zien als redelijk debat”.

De Amerikaanse Grondwet is meer dan twee eeuwen geleden tot stand gebracht (1787-1789). Dat geldt ook voor de Nederlandse Grondwet (1798/1806/1814). Ook wij koesteren de Grondwet. CS

——————————————————–

vrijdag 4 januari 2013      Virtuele Nederlandse Grondwet

De interactieve website Nieuwe Nederlandse Grondwet bestaat nu vier jaar, heeft ruim 17.000 bezoekers gehad, maar heeft geen mensen weten te verleiden actief aan de voorgestelde interactie deel te nemen. Ik overweeg deze site om te bouwen, waarbij ik aan de volgende veranderingen denk: *) zij gaat Virtuele Nederlandse Grondwet heten, met als toevoeging waaraan iedereen kan bijdragen; *) zij  krijgt een nieuw logo en bestaat uit een zestal pagina’s; *)  pagina 1 bevat de virtuele grondwet annex inhoudsopgave,  met de mogelijkheid om die per onderdeel te bewerken op de wijze van Wikipedia; *) pagina 2 bevat de toelichtingen op de afzonderlijke onderdelen van de virtuele grondwet, met ook de mogelijkheid die te bewerken;  *) pagina 3 bevat de verantwoording van de virtuele grondwet, zonder de mogelijkheid deze pagina te bewerken; *)  pagina 4 bevat de spelregels en hulp bij het bewerken, zonder de mogelijkheid  die te bewerken;  *) pagina 5 bevat het logboek; *) pagina 6 bevat de contactmogelijkheid; *) er komt een kleine redactie  om de website te begeleiden; *) van de sociale media Facebook, Twitter, Hyves en LinkedIn wordt gebruik gemaakt om de beoogde interactie te bevorderen.  CS

————————————————–

donderdag 27 december 2012      Humanisme en crowdsourcing

De  Filosofie Kalender 2012 op 25 december verwijst naar de Franse filosoof, socioloog en godsdiensthistoricus Frédéric Lenoir (1926), die stelt dat respect voor de ander de basis is van iedere goed draaiende samenleving. Volgens hem ligt de ware kloof in de samenleving niet tussen gelovigen en niet-gelovigen, tussen moslims en niet-moslims, maar tussen mensen die respect voor hun medemens hebben en mensen die dat niet hebben. “De ware kloof ligt dus tussen de humanisten en de niet-humanisten”, aldus Lenoir.  CS

In de afgelopen weekendkrant van de NRC, in het gedeelte “Wetenschap”, schrijft Nicole van der Sijs in haar column met de titel “Crowdsourcing” over het veelvuldig en vruchtbaar inschakelen van talrijke vrijwilligers bij wetenschappelijke projecten op het terrein van het digitaliseren van zeeën van gegevens, zoals boeken, kranten, tijdschriften, handschriften, enz. Hierbij besteedt de wetenschap dus activiteiten uit aan de “crowd”, de menigte. Van der Sijs  wijst er op dat vrijwilligers ook via internet gezamenlijk aan een project kunnen werken. Als voorbeeld noemt zij de sinds 2001 tot stand komende  internetencyclopedie Wikipedia. “Daarin worden”, aldus de columniste, “de kennis van duizenden mensen samengebracht: iedereen die iets weet over een onderwerp, kan dat toevoegen. Zo wordt voor het eerst een naslagwerk door vrijwilligers samengesteld zonder de strakke leiding van een hoofdredacteur”. Een ander voorbeeld van crowdsourcing is het gezamenlijk samenstellen van de Nieuwe Nederlandse Grondwet.  CS

————————————————————