Nieuwe Nederlandse Grondwet

Het logboek bevat berichten over opmerkelijke ontwikkelingen bij  de totstandkoming van de Nieuwe Nederlandse Grondwet

zondag 12 december 2010    Grondrecht is van alle tijden
Op de Filosofie Scheurkalender staat op het blaadje van 10 december onder het kopje ‘Rechtvaardigheid’ het volgende citaat van de Amerikaanse filosoof Nicholas Wolterstorff: “Het was onrecht dat me ertoe aanzette om na te denken over rechtvaardigheid”. Hij betoogt dat rechtvaardigheid niet in de eerste plaats neerkomt op het bestaan van een rechtvaardige orde, maar het in bezit hebben van intrinsieke rechten, d.w.z. bepaalde rechten waar we als mens aanspraak op kunnen maken. Dus waar elk mens aanspraak op kan maken. Dit idee is volgens hem niet pas een uitvinding van de Verlichting (het in de zeventiende eeuw ontluikend liberalisme), maar heeft oude wortels tot in de Hebreeuwse bijbel toe. In de Nieuwe Nederlandse Grondwet is dit idee verwoord in het hoofdstuk II ‘Onze grondbeginselen’.  CS
——————————————————————
maandag 29 november 2010     Vooroplopend IJsland
In NRC Handelsblad van het afgelopen weekend (27 en 28 november 2010) is op pagina 9 het bericht van the Associated Press opgenomen met de kop ‘IJsland laat burgers grondwet schrijven’. Op zaterdag 27 november is de bevolking van IJsland naar de stembus gegaan om burgers te kiezen die een nieuwe grondwet voor het land moeten schrijven. Die gekozen burgers zullen de ‘Constitutionele Vergadering’ gaan vormen. Deze zal uit 31  leden bestaan. De bevolking kiest uit 523 kandidaten de 31 leden: vrachtwagenchauffeurs, hoogleraren, computerfreaks en journalisten. Zij hebben hun plannen in een campagne via de radio verdedigd. Zij kunnen gebruik maken van ideeën van duizend willekeurig gekozen IJslanders, van 18 tot 89 jaar, die zich eerder dit jaar over de grondwet bogen. De premier van IJsland zei: “We hopen dat de nieuwe grondwet een sociaal convenant is, dat leidt tot wederopbouw en verzoening”. IJsland telt maar 320.000 inwoners. Nederland veel meer. De Nieuwe Nederlandse Grondwet beoogt ongeveer hetzelfde als de aanstaande grondwet in IJsland, ook wat de weg betreft die ertoe moet leiden.  CS
————————————————————
maandag 15 november 2010      Een dik vraagteken bij het Europese Hof
In NRC Handelsblad van het afgelopen weekend (13 en 14 november 2010) staat in het katern “Opinie & Debat’ op pagina 1 en 2 een artikel van Thierry Baudet, die aan een proefschrift over nationale soevereiniteit werkt.  Titel en ondertitels van het artikel luiden: “Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens vormt een ernstige inbreuk op de democratie / Het Hof is intolerant en beknelt diversiteit / Het is een fictie te denken dat universele principes van rechtvaardigheid overal op dezelfde manier kunnen worden geïmplementeerd”. De openingszin van het artikel luidt: “Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg heeft zich de afgelopen jaren ontpopt tot een allesverslindend monster dat zonder enige legitimiteit talloze nationale wetten en regelingen buiten werking stelt”.  Volgens Thierry Baudet is het Europees Hof – in 1950 mede door Nederland opgericht en inmiddels 47 lidstaten omvattend, waaronder landen zoals Rusland en Turkije – oorspronkelijk bedoeld voor ultieme controle op misbruik van staatsmacht, maar is het Hof in feite al het bestaande recht aan zijn eigen opvattingen gaan toetsen. Dat is, aldus Thierry Baudet, het onvermijdelijke gevolg van de vaagheid van de ‘fundamentele rechten’ die in het Europees mensenrechtenverdrag zijn vastgesteld. De centrale denkfout achter juridische codificatie van het mensenrechtendiscours is volgens hem te menen, dat universele principes van rechtvaardigheid een van tijd en plaats onafhankelijke interpretatie vergen. Maar dat is niet het geval: tijd en plaats spelen hier wel degelijk een rol. Thierry Baudet betoogt dat handhaving van grondrechten beter op nationaal niveau dan op internationaal niveau kan plaatsvinden, enerzijds omdat ieder land zijn eigen afwegingen kan maken op basis van de eigen nationale cultuur en anderzijds omdat rechters door de andere staatsorganen in toom gehouden kunnen worden. Je kunt er overigens ook voor kiezen – zoals het in de Nederlandse wetgeving art.20 Gw) is geregeld – om rechters in het geheel geen grondrechten te laten toetsen en hier het politieke primaat bij de Tweede Kamer te leggen c.q. te laten liggen. Thierrry Baudet: “In strijd met de oorspronkelijke gedachte van onze Grondwet is de Nederlandse interpretatie van vage normen als ‘recht op leven’ en ‘discriminatieverbod’ tegenwoordig niet meer van de Tweede Kamer afhankelijk – zelfs niet van de Nederlandse rechters – maar van de stemverhouding van mensen uit landen als Rusland, Roemenië, Turkije, Bulgarije en Litouwen. […]  Democratie veronderstelt soevereiniteit, omdat zonder soevereiniteit het verkozen parlement niets kan uithalen. Door onze soevereiniteit via het Europese Hof aan de wilgen te hangen, heeft dus een ernstige inbreuk op onze democratie plaatsgehad. Bovendien is het een van de belangrijkste uitgangspunten van de rechtsstaat dat het nationale recht niet zomaar aan de hand van allerlei vage beginselen door een stel buitenlandse rechters van tafel kan worden geveegd. […] Bescherming van rechtsstaat en democratie vereist dus dat het Europese Hof een radicale koerswijziging ondergaat. […] Volgt het hof deze koerswijziging niet, dan dient opheffing serieus te worden overwogen”.  CS
——————————————————————
zondag 14 november 2010      De Grondwet dichter bij de Nederlanders
Afgelopen donderdag, 11 november 2010, heeft de Staatscommissie Grondwet in het Perscentrum Nieuwspoort in Den Haag haar rapport aangeboden aan de Nederlandse regering in de personen van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mr. J.H.P.Donner, en de minister van Veiligheid en Justitie, mr. I.W.Opstelten. De aanbieding ging gepaard met toespraken van de voorzitter van de staatscommissie, mevrouw mr.W.M.E. Thomassen, en van beide ministers. In het oog springende punten in het rapport zijn: geen hoogdravende preambule aan het begin van de Grondwet, maar een uit drie punten bestaande algemene bepaling over o.a. eerbiediging en waarborging van de menselijke waardigheid, de grondrechten en de rechtsbeginselen; controle door de rechter van wetten op schending van de Grondwet (punt 2); bevordering van met name de Europese rechtsorde; het recht op vertrouwelijke informatie. De commissie wil dat de Grondwet meer bij de Nederlanders gaat leven. CS
——————————————————————–
zaterdag 30 oktober 2010        Louter ceremoniële rol voor het staatshoofd
De Partij voor de Vrijheid (PVV) heeft op 26 oktober 2010 tijdens de kamerbehandeling van de regeringsnota van het kabinet-Rutte bekend gemaakt dat de PVV een initiatiefwetsvoorstel gaat indienen om het staatshoofd geen deel meer te laten uitmaken van de regering en een louter ceremoniële rol aan de koning(in) toe te delen. Dit voorstel houdt een grondwetswijziging in. In den lande en bij politieke partijen vindt het voorstel aanmerkelijke steun. CS
———————————————————————
vrijdag 17 september 2010      Geen grondwettelijke vrijheid van godsdienst en van onderwijs
In zijn artikel ‘Godsdienstvrijheid ontsiert de grondwet’ bepleit Ham Rutten in de Volkskrant van 1 september 2010 een vervolmaking van de scheiding van kerk en staat door een herziening van artikel 1 van de Nederlandse Grondwet. Rutten is gepensioneerd docent geschiedenis en maatschappijleer. Hij ziet godsdienstvrijheid als het recht van elke burger om er onbewezen en onbewijsbare opvattingen omtrent een of meerdere fictieve  opperwezens op na te houden en dat in vrije vereniging en vergadering met elkaar naar buiten te brengen of te belijden. Het noemen van het beginsel van de godsdienstvrijheid in de Grondwet is volgens Rutten, helemaal niet nodig, omdat dat in feite een gekunstelde optelsom is van de twee andere klassieke grondrechten: vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vereniging en vergadering. Deze bieden voldoende garantie dat elke gek zijn eigen gebrek kan koesteren. “Parallel aan een dergelijke ingreep dient”, aldus Rutten, “ook de vrijheid van onderwijs eindelijk afgeschaft te worden. Het kan niet anders dan in het parlement zijn waarin de onderwijsdoelen voor in Nederland verblijvende kinderen worden vastgesteld. En wie zijn kinderen desondanks toch religieus wil opvoeden heeft daartoe de volledige vrijheid. Maar dan wel thuis in de privésfeer”. Beide grondwetswijzigingsvoorstellen van Ham Rutten (godsdienst en onderwijs) lijnen met de Nieuwe Nederlandse Grondwet.  CS
——————————————————————
donderdag 26 augustus 2010      ‘De Nederlandse Grondwet 1778-heden’ 
Op maandag, 23 augustus 2010, is in de Kloosterkerk in Den Haag, bij gelegenheid van de opening van de Zomerconferentie 2010 ‘Bouwen aan Vertrouwen’ van het Montesquieu Instituut, door minister Ernst Hirsch Ballin de nieuwe website over de Nederlandse Grondwet officieel in gebruik gesteld:  www.deNederlandseGrondwet.nl . Daarbij hebben de aanwezigen de dvd ‘De Nederlandse Grondwet 1778 – heden’ als cadeau gekregen. De website is gemaakt door het Parlementair Documentatie Centrum (PDC). De site bevat onder meer: een overzicht van de ontwikkeling van de artikelen van de Nederlandse Grondwet sinds 1798, d.w.z. de letterlijke tekst en toelichting; een overzicht van relevante parlementaire debatten; enkele thema’s die een extra uitleg van de context rond een onderwerp en/of artikel bieden, zoals constitutionele toetsing, vrijheid van onderwijs en de staatsvorm. Bezoekers van de website kunnen op elke pagina opmerkingen en suggesties aan de redactie van de site doen toekomen. De site is vooral bedoeld als naslagwerk voor ambtenaren en bestuurders. Naast deze site wil het PDC komen tot een website die gericht is op het grote publiek, inclusief de jeugd, onder het motto “Onze Nationale Spelregels”. Op deze site zullen verbindingen worden gelegd met bijvoorbeeld de interactieve website www.nieuwegrondwet.nl . CS
———————————————————————
maandag 10 augustus 2010       Het kabinet helpen formeren
NRC Handelsblad roept haar lezers op een bijdrage te leveren aan de huidige kabinetsformatie (Zomer &cetera, NRC Handelsblad Weekblad & Wetenschap van 7 & 8 augustus 2010, blz.4-7).  De lezers kunnen een stuk van maximaal 500 woorden e-mailen, waarin zij aangeven: a) wanneer zij denken dat het nieuwe kabinet gereed is; b) welke partijen deel zullen uitmaken van het kabinet; c) welke personen lid van het kabinet zullen zijn. De naam van de lezer met de meest voorspellende waarde zal worden bekend gemaakt en uit het winnende stuk worden passages gepubliceerd. De krant zelf stelt een zakenkabinet voor met acht bewindslieden, afkomstig uit de VVD (2), de PvdA (2), het CDA (2), D66 (1) en GroenLinks (1).  CS
—————————————————————–
maandag 5 juli 2010   BOTTOM UP versus TOP DOWN
Professor dr. Barbara Oomen klaagt erover als voorzitter van het Platform Mensenrechteneducatie (zie: http://www.cmo.nl/pmre/?Voorzitter_en_platformleden ) in een ingezonden brief in NRC HANDELSBLAD van 3 en 4 juli 2010, dat Nederlandse kinderen niets weten van kinderrechten. Dit in tegenstelling tot kinderen van andere Europese landen. Dat ligt niet aan gebrek aan belangstelling van de kinderen. De oorzaak ligt, naar haar oordeel, in het niet centraal stellen van democratie en mensenrechten bij het burgerschapsonderwijs, wat wel in het buitenland het geval is. “Daar is burgerschap niet (alleen) sociaal, maar ook politiek burgerschap en gaat het om de kennis, houding en vaardigheden om te participeren in een democratisch bestel.”
Brabara Oomen, jurist en politicoloog, verbonden aan de Roosevelt Academy in Middelburg (Universiteit Utrecht) en de Rechtsfaculteit van de Universiteit van Amsterdam, lid van de huidige Staatscommissie Grondwet, schreef in de Volkskrant van 27 oktober 2007 een artikel onder de titel “Wij moeten nodig eens over onze Grondwet praten”. Daarin bepleitte zij om gezamenlijk van onder af een eigentijdse Grondwet te gaan samenstellen: niet top down, maar bottom up; een kritisch model volgend en niet via de implementatie-methode. In dat artikel wees zij vergelijkenderwijs op Zuid-Afrika. “Zuid-Afrika geeft mooie voorbeelden van hoe burgers op dit front prima kunnen meedenken. Daar leverden ruim een miljoen mensen een bijdrage aan de grondwet: in workshops in de dorpen, via de telefoon en het televisieprogramma Constitutional Talk.  Saatchi en Saatchi ontwierp billboards en stripboeken. Tien miljoen exemplaren van de eindversie, in alle talen, werden (met Nederlandse steun) uitgedeeld aan kinderen, die ze weer voorlazen aan hun analfabete ouders. Het resultaat is een tekst die iedereen kent en die het land op veel fronten samen houdt. [-] Als het daar kon, dan moet het toch ook in Nederland mogelijk zijn om een cruciaal onderwerp zoals de Grondwet in fysieke en virtuele hyves samen onder de loep te nemen. Dit kan via televisiedebatten, discussies over casuïstiek via internet, de radio en in klaslokalen, en gesprekken over de meest cruciale grondwaarden binnen sportverenigingen en in de winkelstraat”.  CS
————————————————————————–
zaterdag 19 juni 2010      Historische opdracht van de filosofie
Van het tweemaandelijkse tijdschrift Filosofie wordt nummer 4 van jaargang 20  (juli/augustus 2010) gewijd aan Politieke Filosofie. Op uitnodiging heb ik daarvoor een kort artikel geschreven, getiteld ‘Mensenrechten / Bemoedigende ontwikkeling in de geschiedenis van de mensheid / Maar hoe is de wijsgerige fundering?’. Daarin haal ik de volgende zin van Gabriel Marcel (1889-1973) aan: “De historische opdracht van de huidige filosofie is de rechtvaardiging van de onvervreemdbare menselijke waardigheid”.  CS
———————————————————————-
zaterdag 12 juni 2010        Gebonden vrijheid van onderwijs en religie
In de Nieuwe Nederlandse Grondwet staan enkele bepalingen over de vrijheid van godsdienst en van onderwijs (de paragrafen VI.2 en VI.3).  Zo staat daar dat het geven van onderwijs vrij is, maar aan regels gebonden, dat indoctrinatie in het met gemeenschapsmiddelen gefinancierde onderwijs is uitgesloten en dat het leidende beginsel in dat onderwijs liefde voor de leerlingen is, onder “erkenning van de inherente waardigheid en van de gelijke en onvervreemdbare rechten van alle leden van mensengemeenschap”.
Over Religie en Wereldbeschouwing staan de volgende drie bepalingen:
1. Allen die zich in Nederland bevinden, zijn vrij om in een transcendent wezen te geloven of niet te geloven. Zij worden geacht elkaar vrij te laten in hun religieuze opvattingen en deze te respecteren.
2. Nederland bekent zich niet tot een bepaald religieus geloof.
3. Nederland erkent wereldbeschouwelijk de universele waarden, die worden genoemd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948) en waarvan als eerste wordt genoemd “de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap”.
De tien thans in het Nederlandse parlement zittende politieke partijen (VVD, PvdA, PVV, CDA, SP, D66, GrL, CU, SGP, PvdD) zullen deze bepalingen over godsdienst en onderwijs onderschrijven. De gebonden vrijheid van onderwijs en religie is daarmee grondwettelijk vastgelegd en gegarandeerd.  CS
———————————————————————————-
maandag 10 mei 2010   Bottom up versus top down
In haar artikel ‘Ook aan ongelijkheid is iets waardevols’ (de Volkskrant van zaterdag 8 mei 2010) schrijft Marjolein Februari onaardig over de Grondwet: “… de Grondwet is een akelig onderwerp – de discussie erover eindigt nooit, en het denken erachter is zo ingewikkeld, dat je het alleen maar kunt begrijpen als je er geen verstand van hebt. Het liefst zou ik bij het horen van het woord Grondwet dan ook superieur op de grond spugen en doorlopen, maar af en toe moet ik er toch over schrijven.” Deze negatieve houding doet denken aan de bestaande opvatting dat het gevaarlijk is aan de Grondwet te morrelen, omdat dat onder de huidige omstandigheden een averechts effect kan hebben: splijten in plaats van binden.
Vanzelfsprekend kan je ook anders – positiever – dan Februari en anderen over de Grondwet denken. De Grondwet in het huidige tijdsbestek en de nabije toekomst is te vergelijken met de Tien Geboden en de Twaalf Artikelen van het Geloof van het jodendom en het christendom (c.q. Rooms Katholieke Kerk) in de voorbije millennia. Het grote verschil hierbij is de wijze van totstandkoming: bottom up versus top down. De Nieuwe Nederlandse Grondwet wordt niet van bovenaf opgelegd, ook niet door het parlement. Zij wordt – ongetwijfeld in een lastig proces – samengesteld, vastgesteld en te gelegener tijd gewijzigd door het volk zelf.  CS
————————————————————————–
woensdag 28 april 2010  Grondbeginsel van de Grondwet formuleren
Feestelijk opende afgelopen maandag minister Ernst Hirsch Balin in de binnenstad van Den Haag het ‘Haagse Grondwetpad’. Dat is een nieuwe wandelroute langs enkele historische gebouwen die getuigen van de ontstaansgeschiedenis van de Nederlandse democratische rechtsstaat. De Haagse burgemeester Jozias van Aartsen wees bij de opening op de 45 meter lange marmeren bank op de Hofplaats, de start van de route. In deze bank staat artikel 1 van de Grondwet gegraveerd, namelijk: “Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan”.  Volgens Van Aartsen vormt die tekst de essentie van de Nederlandse democratie. Daar mag niet aan getornd worden.
Zonder meer is artikel 1 een waardevolle tekst en was het maar zo, dat die tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog had gegolden en niet zo bruusk opzij was gezet. Zonder meer moet die tekst gekoesterd worden. Maar dat neemt niet weg dat die tekst blijvend kritisch bekeken moet worden. Er wordt in gesteld dat discriminatie in alle geval (absoluut) verboden is. Maar geldt dat ook voor het discrimineren van degenen die discrimineren? Nee dus. Bijstelling van de tekst zou daarom gewenst zijn. En welk beginsel ligt ten grondslag aan dit absolute verbod? Zou dat grondbeginsel ook niet in de Grondwet opgenomen moeten worden? Dat grondbeginsel staat in de preambule van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens geformuleerd.  Daar wordt gesproken in termen van “de erkenning van de inherente waardigheid van alle leden van de mensengemeenschap”. In de Nieuwe Nederlandse Grondwet wordt deze kritiek rekening gehouden. CS
——————————————————————-
maandagavond 12 april 2010    Grondwet Triade
Maurits de Brauw, vroegere secretaris-generaal van de Algemene Rekenkamer, vindt dat de Grondwet “schuurt”. Met een drietal geestverwanten heeft De Brauw de stichting Grondwet Triade opgericht voor de uitvoering van een driejarig project (de studiejaren 2010-2011 t/m 2012-2013). Het project krijgt de vorm van een wedstrijd. Daaraan wordt in teamverband deelgenomen door gemotiveerde studenten van verschillende studierichtingen. Het project / de wedstrijd verloopt in drie fasen. Fase 1 (academisch jaar 2010/2011) betreft een fundamentele analyse over de volle breedte van de Grondwet. Zonder enig taboe.  Het bevat een grondig onderzoek naar de impliciete aannames van de huidige Grondwet. Fase 2 (2011/2012)  betreft het opzetten van een ideaaltypische, geheel nieuwe Grondwet, die beantwoordt aan de eisen van onze tijd en de nabije toekomst. Zo mogelijk wordt deze fase afgesloten met een plebisciet. Fase 3 betreft het uitwerken van een implementatievoorstel. Het geheel begint met een kick-off bijeenkomst en een publicatie, waarin het project duidelijk wordt beschreven. Daarbij wordt de aandacht van de media gevraagd. Een belangrijk hulpmiddel voor informatie en communicatie wordt een eigen internetsite van Grondwet Triade.
Vanmorgen heeft in Utrecht (in het historische pand, waarin destijds de Vrede van Utrecht is gesloten) een gesprek plaats gevonden tussen mensen van de Grondwet Triade, het Forum voor Democratische Ontwikkeling (FDO) en van de Nieuwe Nederlandse Grondwet. Besloten is tot onderlinge afstemming, ondersteuning en informatie.
Het FDO werkt momenteel aan een website, waarin alle initiatieven in Nederland op het terrein van aanzetten tot vernieuwing van de Grondwet worden geregistreerd. Daarbij wordt ook het communicatieadvies bureau / reclamebureau Black Magic Marker in Amsterdam ingeschakeld. Zie: http://www.blackmagicmarker.nl/ .
Voorts heeft het Parlementair Documentatie Centrum (PDC) van de Universiteit Leiden – deel uitmakend van het Montesquieu Instituut en zich richtend zich op het verzamelen, archiveren, analyseren en digitaal ontsluiten van informatie over parlement en politiek – een website ontwikkeld waarop de afzonderlijke artikelen van de Grondwet in modules worden opgedeeld. In elke module wordt verwezen naar relevante informatie, het desbetreffende grondwetsartikel betreffend. Deze informatie is afgestemd op verschillende doelgroepen op verschillend (onderwijs)niveau. Het is mogelijk dat in de afzonderlijke modules ook verwezen wordt naar de interactieve website Nieuwe Nederlandse Grondwet, met de vermelding dat op deze site suggesties, ideeën, tekstvoorstellen over het desbetreffende grondwetsartikel kunnen worden geplaatst. Ook voor Grondwet Triade kan het werk van het PDC nuttig zijn. Zie: http://www.parlementairdocumentatiecentrum.nl/ .  CS
————————————————————————-
donderdagochtend 25 maart 2010   Een preambule voor de Grondwet
Op 17 november 2010 houdt oud-premier Ruud Lubbers in Nieuwspoort in Den Haag de derde Kees Lunshoflezing. Die lezing zal in het bijzonder gaan over een preambule voor de te vernieuwen Grondwet. In 2009 nodigde NRC Handelsblad zijn lezers uit om een nieuwe aanhef van de Grondwet te schrijven. Als beste inzending werd toen de volgende gekozen: “Wij, de burgers van Nederland, zijn verantwoordelijk voor onze rijk geschakeerde samenleving, die gebaseerd is op de beginselen van vrijheid, gelijkheid, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid, solidariteit en duurzaamheid. Ons land is een open, democratische en pluriforme rechtsstaat, en maakt deel uit van een sterk en bezield Europa”. De actie van Ruud Lubbers is in het verlengde van de NRC-actie te plaatsen. In het toekomstperspectief ligt het herschrijven van de hele Grondwet door het volk en voor het volk. Dat is technisch en tactisch uitvoerbaar.  CS
———————————————————————
vrijdagavond 12 maart 2010        Het volk maakt zijn Grondwet
Henk te Velde, hoogleraar vaderlandse geschiedenis in Leiden, stelt dat er een sluimerende, ingrijpende, niet in haar omvang herkende metamorfose gaande is in de Nederlandse politiek. Deze gedaanteverandering is volgens hem niet het gevolg van één geplande actie. Te Velde schrijft dit in zijn artikel ‘Waarom dompelmannetje Balkenende toch steeds weer bovenkomt’ in NRC Handelsblad van 6 en 7 maart 2010. Te Velde wijst er op dat het ambt van de minister president de laatste decennia grondig is veranderd. Was de premier traditioneel niet meer dan ‘primus inter pares’ (de eerste onder gelijken), nu functioneert hij als de centrale figuur in het centrum van de politiek. Daartoe hebben externe omstandigheden als de rol van de media, de betekenis van regeringsleiders in internationaal overleg en de toenemende behoefte aan coördinatie van regeringsbeleid de stoot gegeven. Voorts is, aldus Te Velde, ook de rol van de Tweede Kamer veranderd. De Kamer heeft ingeboet wat betreft haar controlerende rol, maar heeft aan betekenis gewonnen als arena en podium (in plaats van íntrovert is de Kamer extrovert aan het worden). Ten slotte is er het nodige gaande met de Grondwet. Er zijn strevingen om deze meer te laten zijn dan een document voor juristen, de tekst te herformuleren, een preambule er aan toe te voegen en er meer symboliek aan te verbinden. Mijn stelling is: het werken aan de Nieuwe Nederlandse Grondwet past goed bij dit laatste. Deze Grondwet gaat er van uit dat in een volwaardige parlementaire democratie niet de volksvertegenwoordiging, maar het volk zelf zijn Grondwet maakt. Inmiddels zijn de pagina’s van deze Grondwet meer dan 6000 maal bezocht. CS
————————————————————————–
donderdagochtend 4 maart 2010         Earth Charter
Deze maand bestaat het Earth Charter tien jaar. Zie: http://www.earthcharterinaction.org/content/ . Zie ook: http://en.wikipedia.org/wiki/Earth_Charter . In maart 2000 is het charter vastgesteld in het hoofdkwartier van de UNECO in Parijs en op 29 juni van dat jaar formeel gelanceerd in het Vredespaleis in Den Haag in aanwezigheid van Koningin Beatrix. Als ‘civil society initiatief’ is het charter in de jaren tachtig en negentig ontwikkeld in het kader van internationale contacten op verschillend niveau. Mensen als Michail Corbatsjov en in Nederland Ruud Lubbers, Jan Pronk en Awraham Soetendorp hebben zich ervoor ingezet (en doen dat nog steeds). In Nederland is de NCDO (Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling) in Amsterdam het aanspreekpunt. Zie: http://www.ncdo.nl/ .  Het Earth Charter, in Nederland ook wel het Handvest van de Aarde genoemd, is een verklaring waarin een aantal fundamentele ethische principes staan die nodig zijn om in de 21e eeuw een rechtvaardige, duurzame en vreedzame wereldwijde gemeenschap te realiseren.  Het heeft de status van ‘soft law’ document. Het is moreel sturend, maar niet wettelijk bindend voor regeringen. Het vormt vaak een basis voor ‘harde’ wetgeving. De missie van het Earth Charter Initiatief is het stimuleren van een duurzame manier van leven en het ontwikkelen van een wereldwijde gemeenschap met een gemeenschappelijk ethisch kader. Dat kader bestaat onder andere uit respect en zorg voor de leefomgeving, ecologische integriteit, universele mensenrechten, respect voor diversiteit, economische rechtvaardigheid, democratie en een vredescultuur.   Bij de van onderaf samenstelling van de Nieuwe Nederlandse Grondwet kunnen Nederlanders goed gebruikmaken van het charter. CS
——————————————————————–
zondagochtend 14 februari 2010     Moet dat nu in de Grondwet bepaald worden?
Het zittende kabinet komt met een wetsvoorstel om in de Grondwet de bepaling op te nement dat in Nederland het Nederlands de officiële taal is. Dat is in de ministerraad van vrijdag 12 februari besloten. Het kabinet wil daarmee het Nederlands beschermen, omdat er in Nederland steeds meer talen worden gesproken. Sommigen juichen deze actie toe, anderen plaatsen er kritische kanttekeningen bij. Zo luidt bijvoorbeeld de vraag waarom een dergelijke bepaling nu juist in de Grondwet moet staan en niet in een gewone wet. In Een Nederlandse Ontwerp-Grondwet van Jan Willem Sap (2006, isbn-10: 90-77246-14-2) luidt artikel 2: “1. De officiële taal van Nederland is het Nederlands. 2. In Friesland is het Fries een beschermde taal. 3. In Limburg is het Limburgs een beschermde taal.” Zelf ben ik geneigd deze taalkwestie niet belangrijk genoeg te vinden voor een plaats in de Grondwet. Maar – in het algemeen – ervan uitgaande dat in een democratie de volksvertegenwoordiging de wetten maakt en het volk zelf zijn Grondwet, dienen grondwetswijzigingen van onderaf tot stand te komen en niet van bovenaf. Dat is dus een andere weg dan nu Grondwettelijk is bepaald en thans nog wordt gepraktiseerd.  CS
——————————————————————–
zondagochtend 17 januari 2010      Noodzakelijke tweedracht 
Ton Planken betoogde in zijn artikel ‘En op naar de volgende knokpartij’ op de Forumpagina van de Volkskrant van 15 januari dat enerzijds redetwisten tot het politieke bedrijf hoort, maar dat anderzijds kabinetten eensgezind dienen te zijn. Aan dit laatste schort er in Nederland structureel veel door de veelheid aan politieke partijen. Hij schrijft: “Ooit zullen we van dergelijke intrinsiek labiele coalitiekabinetten af moeten, en naar een tweepartijensysteem moeten toegroeien”.
Ik deel de opvattingen van Planken. Herakleitos (ca. 495 v.Chr) zei het ook al: “Oorlog, tweedracht, is de grondtrek van alles wat bestaat: een verborgen, maar een zeer schone harmonie”. Maar in deze ‘condition humaine’ moeten we toch tot gemeenschappelijk gedeelde kaders zien te komen, uitmondend in een algemeen gedragen en onderschreven Nieuwe Nederlandse Grondwet. CS
————————————————————————-
donderdagochtend 7 januari 2010      Gezamenlijke actie
In het televisieprogramma ‘Wintergasten’ op maandag 4 januari zei de futuroloog Raymond Kurzweil aan Raoul Heertje dat de ontwikkelingen die wij thans meemaken ‘exponentieel’ zijn. Dit tegenover ontwikkelingen in de miljoenen jaren achter ons die ‘liniair’ waren. Spectaculaire vooruitzichten dus, bijna onvoorstelbaar en op de korte termijn plaatsvindend. En passant noemde Kurzweil in dit kader ook Wikipedia, zijnde een reservoir van kennis binnen handbereik van iedereen. Het gezamenlijk maken van de Nieuwe Nederlandse Grondwet hoort in het perspectief van Kurzweil tot de reële mogelijkheden. Deze grondwet is vandaag tot haar voorlopige voltooiing gekomen en de afzonderlijke pagina’s ervan hebben tot heden ruim 5200 bezoekers getrokken. Private instellingen, zoals bijvoorbeeld De Publieke Zaak http:/www./publiekezaak.nl en het Referendum Platform http://www.referendumplatform.nl zouden onder de paraplu van het Forum voor Democratische Ontwikkeling http://www.forumdemocratie.nl/ de Nieuwe Nederlandse Grondwet tot hun gezamenlijk project moeten maken. Hoogleraren en hun studenten zouden erbij betrokken moeten worden, zo mogelijk via  het Montesquieu Instituut  http://www.montesquieu-instituut.nl/ . Het startschot zou een grootschalig symposium kunnen zijn. CS
————————————————————————-